Soğuk Algınlığı ve Boğaz Ağrısında Pastiller Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Kış ayları yaklaşırken “burun akıntısı, hapşırık, boğazda yanma” üçlüsü yine gündemimize giriyor. Peki boğaz ağrısında pastiller gerçekten işe yarar mı? Hangi içeriklerden ne beklemeliyiz? Gelin, kısa ve net anlatalım.

Neden kışın daha çok hasta oluyoruz?

Soğuk havayla birlikte daha çok kapalı alanlarda kalır, birbirimize daha yakın oluruz. Kışın iç ortam havası daha kuru olduğundan, solunum yolu virüsleri daha kolay yayılabilir; üst solunum yollarımızın savunması da soğuk-kuru havada bir miktar zayıflayabilir. Bu kombinasyon, kış aylarında soğuk algınlığı artışını açıklar.¹

Soğuk algınlığı ve boğaz ağrısı nasıl ilişkilidir?

Üst solunum yolu enfeksiyonları genellikle viral olup; boğaz ağrısı, hapşırma, burun akıntısı gibi semptomlar görülür. Bu olguların çoğunun hafif-orta düzeyde olup kendi kendine geçme eğilimindedir.²

Akut solunum yolu enfeksiyonları bireyler için hayat kalitesinde azalma ve toplum için yüksek bir mali yük (üretkenlik kaybı, Sağlık hizmetleri maliyetleri ve okul devamsızlığı) oluşturabilirler.³

Pastiller nasıl yardımcı olur?

Pastiller yavaşça emildiğinde tükürük artar; boğaz nemlenir ve tahriş hissi azalır. Birçok pastil, buna ek olarak antiseptik, lokal anestezik ya da anti-inflamatuvar gibi içeriklerle kısa süreli rahatlama sunar. Rehberler, yetişkinlerde ilaçlı pastillerin ağrıyı bir miktar azaltabildiğini belirtir.⁴

İçeriklere göre kanıtlar

Klinik çalışmalarda antiseptik pastillerle 5 dakikada başlayan ve 2 saate kadar sürebilen boğaz ağrısında azalma sağlayabilirler. Yutkunma güçlüğü gibi şikâyetlerde de iyileşme gösterebilirler5. Antiseptik etkili Klorheksidin: genis spektrumlu, sürekli etkiye ve düşük toksisiteye sahiptir. Klorheksidin; Adenovirüs, Herpes virüsü ve Infuenza virüsü gibi lipoflik virüslere karsı etkilidir.^6,7

Anti-inflamatuvar

Enoksolon gibi antienflamatuvarlar ağız ve boğaz enflamasyonlarının tedavisinde kullanılır8, enfamasyona sebep olan ajanları etkili bir şekilde azaltır.⁹

Lokal anestezikler

Örneğin benzokain pastilleri , ağrı giderici, anti-oksidatif, antimikrobiyal üçlü etkileri sayesinde akut komplikasyonsuz boğaz ağrısının semptomatik tedavisi için iyi bir başlangıç olabilir.⁶

Unutmamak gerekir ki pastiller hastalığı “tedavi etmez”; boğazdaki ağrı ve tahrişi kısa süreli kontrol edebilirler. Şikâyetler uzar ya da ağırlaşırsa hekime başvurulması önerilir.⁹

Lokal anestezikler

Bol sıvı & dinlenme: Boğazı nemli tutar; toparlanmayı destekler.
Pastili doğru kullanmak önemli: Yavaşça emerek ve etiketteki doz aralıklarına uyarak kullanın.
Nemlendirme: Serin buharlı nemlendirici iç ortam havasını nemlendirerek şikâyetleri hafifletebilir.
Çocuk güvenliği: Sert pastiller 6 yaş altına uygun değildir (boğulma riski). 2 yaş altına benzokain içeren ağız ürünleri verilmemelidir.⁹

Ne zaman doktora görünmeli?

Aşağıdakilerden biri varsa tıbbi değerlendirme gerekir:

38–38.5 °C’nin üzerinde yüksek ateş,
Şiddetli ağrı, nefes alma ya da yutma güçlüğü,
1 haftayı geçen şikayetler,
Döküntü, tek taraflı şişlik/ağrı, sık tekrarlayan ataklar,
Hamilelik, bağışıklık baskılanması gibi özel durumlar.¹⁰

Sık Sorulan 3 Soru

1)Pastil, antibiyotik yerine geçer mi? Hayır. Soğuk algınlığı ve çoğu boğaz ağrısı virüs kaynaklıdır; antibiyotik fayda sağlamaz. Pastiller semptom kontrolü içindir.¹¹
2) Etki ne kadar hızlı başlar? İçeriğe bağlı olmakla birlikte antiseptik (AMC/DCBA) içeren pastillerde dakikalar içinde (≈5 dk) etkisini gösterebilir.⁵
3) Yan etkiler var mı? Genelde geçici ve hafiftir (tat değişikliği, ağızda uyuşma/kuruluk vb.). Ürün etiketini okuyun; ek hastalığınız/ilaçlarınız varsa eczacınıza danışın.

Son söz

Kış aylarında soğuk, kapalı ortamlar ve kuru hava bir araya geldiğinde soğuk algınlığı ve boğaz ağrısı artar. Pastiller; doğru içerik, doğru doz ve doğru beklentiyle kullanıldığında günlük yaşamı kolaylaştıran pratik bir destek sağlar. Gerekli durumlarda eczacınızdan kişisel öneri alın; belirtiler ağırlaşırsa hekime başvurun.

Not: Bu yazı genel bilgilendirme amaçlıdır; kişisel tıbbi tavsiye yerine geçmez.

Kaynakça

Albert, M.C., ‘Winter Illness Guide’, available at.https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/winter-illness-guide
Upper Respiratory Tract Infections With Focus on The Common Cold”, Thomas, M. (ed.) et al., 2023, NCBI Bookshelf / StatPearls.
P. Kardos , F. A. Malek . Common Cold – an Umbrella Term for Acute Infections of Nose, Throat, Larynx and Bronchi Pneumologie 2017; 71(04): 221-226.
NHS, ‘Sore throat’, available at.https://www.nhs.uk/symptoms/sore-throat/
McNally D, Simpson M, Morris C, Shephard A, Goulder M. Rapid relief of acute sore throat with AMC/DCBA throat lozenges: randomised controlled trial. Int J Clin Pract. 2010 Jan;64(2):194-207. doi: 10.1111/j.1742-1241.2009.02230.x. Epub 2009 Oct 22. PMID: 19849767; PMCID: PMC7202229
Abdelmonem, R.,Younis, M. K., Hassan, D. H., El-SayedAhmed, M. A. E., Hassanein, E., El-Batouty, K., & Elfaham, A. (2019). Formulation and characterization of chlorhexidine HCl nanoemulsion as apromising antibacterial root canal irrigant: in-vitro and ex-vivo studies. International journal of nanomedicine, 14, 4697–4708.
Covet, M. (2009, October 31). Handbook of Pharmaceutical excipients_Sixth Edition.https://www.academia.edu/40798342/Handbook_of_Pharmaceutical_excipients
Amagaya S, Sugishita E, Ogihara Y, Ogawa S, Okada K, Aizawa T. Comparative studies of the stereoisomers of glycyrrhetinic acid on anti-in-ammatory activities. J Pharmacobiodyn 1984: 79: 923-928.
Akamatsu, H., Komura, J., Asada, Y., & Niwa, Y. (1991). Mechanism of anti-in-ammatory action of glycyrrhizin: eect on neutrophil functions including reactive oxygen species generation.Planta medica,57(2),119–121.
Mayo Clinic, ‘Sore Throat’, available at.https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sore-throat/diagnosis-treatment/drc-20351640
StatPearls, ‘Upper Respiratory Tract Infections With Focus on The Common Cold’, available at.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532961/