21 Eylül Dünya Alzheimer Günü

Modern toplum hızla yaşlandıkça, demanslı bireylerin sayısı da artmaktadır. Demansa yönelik toplumsal farkındalığın yetersiz olması hem demans hastaları hem de aileleri için çeşitli zorluklara yol açmaktadır.

Bu nedenle, demansı anlamak; demans hastalarına yönelik damgalamayı ortadan kaldırmak ya da azaltmak ve toplum sağlığını desteklemek için ilk adımdır.¹

Alzheimer Hastalığı Nedir?

Alzheimer hastalığı, demansın en yaygın türüdür.1 Günlük yaşam aktivitelerini ve sosyal işlevselliği etkileyen geri döndürülemez bir nörodejeneratif hastalıktır. Yaşam boyu genetik yatkınlık ile çevresel faktörlerin etkileşimiyle belirlenen karmaşık ve çok faktörlü bir hastalıktır.2

Epidemiyolojik çalışmalar, Alzheimer hastalığının önlenmesine yönelik potansiyel olarak değiştirilebilir risk ve koruyucu faktörleri tanımlamıştır. Risk faktörleri başlıca, önceden var olan hastalıklar, sağlıksız yaşam tarzları ve çevresel maruziyetleri içermektedir. Bununla birlikte, bazı psikososyal durumlarla ilişkili faktörler ve sağlıklı yaşam tarzları Alzheimer hastalığına karşı koruyucu olabilir.²

Alzheimer Hastalığına Karşı Koruyucu Yöntemler

1-Fiziksel Aktiviteyi Artırmak

Yapılan çalışmalarda günlük fiziksel aktiviteye daha fazla katılım, Alzheimer riskinin yaklaşık yarı yarıya azalmasıyla ilişkilendirilmiştir.²

2-Uyku Kalitesini Arttırmak

Bilişsel işlevlerin korunmasında kaliteli uyku son derece önemlidir. Uyku bozuklukları Alzheimer için risk faktörüdür ve uyku bozukluğu olan bireylerde, azalmış metabolit temizleme kapasitesi sonucunda nörotoksik maddelerin daha fazla birikmesi olasılığı yüksektir.²

3-Sağlıklı Beslenme

Akdeniz diyeti, DASH (Hipertansiyonu Durdurmak İçin Diyet Yaklaşımı) diyeti ve MIND (Nörodejeneratif Gecikme için Akdeniz-DASH Müdahalesi) diyeti Alzheimer hastalığı riski ile ters yönde ilişkili bulunmuştur.²

4-Zihinsel Aktiviteyi Artırmak

Daha yüksek eğitim düzeyi, bilişsel rezerv ve beyin hacmi oluşturarak Alzheimer hastalığının başlangıcını geciktirebilir.²

5- Ruh Sağlığını Korumak

Yapılan çalışmalarda stresle ilişkili bozuklukları olan bireylerde Alzheimer görülme riskinin daha yüksek olduğu bulunmuştur. Stresin düzenlenmesi ve duyguların ayarlanması, biliş üzerindeki zararlı psikolojik etkileri hafifletecektir.²

Sonuç

21 Eylül Dünya Alzheimer Günü, bu hastalığa dikkat çekmek ve farkındalık yaratmak için önemli bir fırsattır. Düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme, kaliteli uyku, zihinsel aktiviteler ve ruh sağlığını koruma gibi yaşam tarzı değişiklikleri, riski azaltabilir.

Kaynakça

1. Yang HD, Kim DH, Lee SB, Young LD. History of Alzheimer's Disease. Dement Neurocogn Disord. 2016 Dec;15(4):115-121. doi: 10.12779/dnd.2016.15.4.115. Epub 2016 Dec 31. PMID: 30906352; PMCID: PMC6428020.
2. Zhang XX, Tian Y, Wang ZT, Ma YH, Tan L, Yu JT. The Epidemiology of Alzheimer's Disease Modifiable Risk Factors and Prevention. J Prev Alzheimers Dis. 2021;8(3):313-321. doi: 10.14283/jpad.2021.15. PMID: 34101789; PMCID: PMC12280729.

#21 Eylül Dünya Alzheimer Günü #Alzheimer hastalığı #Alzheimer korunma yöntemleri #Alzheimer risk faktörleri