Beslenme ve Ruh Sağlığı İlişkisi

Ruh sağlığı, insanların hayatın stresli zamanlarıyla başa çıkmalarını, tüm yeteneklerini geliştirmelerini, yeterli düzeyde öğrenip çalışabilmelerini ve toplumlarının gelişimine katkıda bulunabilmelerini sağlayan bir ruhsal iyilik halidir. Günümüzde ruhsal sağlığın korunmasında sağlıklı beslenme alışkanlıkları, zihinsel sağlık ve duygusal denge açısından önemli bir rol oynamaktadır.¹

Bazı davranışsal sağlık sorunlarının temelinde yetersiz beslenme ve vitamin eksikliği gibi faktörlerin rol oynayabileceği ve bu durumun tedavi ve iyileşmeyi zorlaştırabileceği öne sürülmüştür. Bu nedenle, beslenme durumunun iyileştirilmesi bu bozuklukların önüne geçilmesi açısından önemlidir.²

Beslenme ve Ruh Sağlığı İlişkisi

Beslenmenin davranışsal sağlık bozukluklarının önlenmesinde ve tedavisinde rolü vardır. Besinlerin nöroendokrin sistemdeki temel rolü nedeniyle, davranışsal sağlık bozukluklarının altında yatan nedenler arasında yetersiz beslenmenin rol oynadığı düşünülmektedir. Triptofan, B6 vitamini, B12 vitamini, folik asit (folat), fenilalanin, tirozin, histidin, kolin ve glutamik asit dahil besinler, ruh hali, iştah ve bilişin düzenlenmesinde rol oynayan; serotonin, dopamin ve norepinefrin gibi nörotransmitterlerin üretimi için gereklidir. Diyet, organizmanın normal, patolojik olmayan işleyişine katkıda bulunan gerekli besin maddelerinden yoksun olduğunda, özellikle depresyon ve/veya artan stres seviyeleri gibi anksiyete veya ruh hali bozuklukları söz konusu olduğunda, uygunsuz bir ruh sağlığının gelişmesine yol açabilir.^1,2

Ruh Sağlığını Destekleyen Besinler

Protein, B vitaminleri, D vitamini, magnezyum, çinko, selenyum, demir, kalsiyum ve omega-3 yağ asitleri gibi besin öğelerindeki eksiklikler beyin ve sinir sistemi işlevleri üzerinde önemli bir etkiye sahiptir ve bu da depresif belirtilerin ortaya çıkmasını etkileyebilir.

Öte yandan, bakır ve demir gibi bazı besin öğelerinin fazlalığı da ruh sağlığı üzerinde olumsuz etki yaratabilir. Diyette listelenen besin öğelerinin eksikliklerini önlemek için çeşitli ve dengeli bir diyetin önemine dikkat çekmek önemlidir.³

Ruh sağlığını destekleyen beslenme planında şunlar yer almalıdır:

• Taze sebzeler ve meyveler
• Tam tahıllar
• Bitkisel protein kaynakları ve baklagiller
• Kuruyemişler ve balık
• Az yağlı süt ürünleri
• Probiyotikler içeren yoğurt ve kefir gibi besinler

Belirtilen besin kaynakları vitaminler, mineraller, triptofan, lif, antioksidanlar ve kaliteli yağlar içerir ve bunlar oksidatif stresi ve inflamasyonu azaltarak ve beyin için gerekli besinleri sağlayarak ruh sağlığına fayda sağlayabilir.³

Kaynakça

1. Suárez-López LM, Bru-Luna LM, Martí-Vilar M. Influence of Nutrition on Mental Health: Scoping Review. Healthcare (Basel). 2023 Aug 1;11(15):2183. doi: 10.3390/healthcare11152183. PMID: 37570422; PMCID: PMC10418505.
2. Kris-Etherton PM, Petersen KS, Hibbeln JR, Hurley D, Kolick V, Peoples S, Rodriguez N, Woodward-Lopez G. Nutrition and behavioral health disorders: depression and anxiety. Nutr Rev. 2021 Feb 11;79(3):247-260. doi: 10.1093/nutrit/nuaa025. PMID: 32447382; PMCID: PMC8453603.
3. Zielińska, M., Łuszczki, E. ve Dereń, K. (2023). Diyetteki Besin Eksiklikleri ve Depresyon Riski (İnceleme Makalesi 2018-2023). Besinler , 15 (11), 2433. https://doi.org/10.3390/nu15112433
4. Dağlar G, Nur N. Gebelerin stresle başa çıkma tarzlarının anksiyete ve depresyon düzeyi ile ilişkisi. Fırat Tıp Dergisi. 2014;19(2):90-95.

#beslenme ve ruh sağlığı #sağlıklı beslenme #beyin sağlığı #besin ve duygu durumu #omega 3 yağ asitleri #vitamin eksikliği #bağırsak beyin ilişkisi #stres yönetimi #depresyon ve beslenme #anksiyete ve beslenme #ruh halini etkileyen yiyecekler #psikolojik sağlık #duygusal denge beslenme alışkanlıkları #mindful eating #probiyotikler ve ruh sağlığı #serotonin üretimi #kan şekeri dengesi #beslenme psikolojisi #enerji ve motivasyon