17 Mayıs Dünya Hipertansiyon Günü

içerik

Hipertansiyon veya yüksek kan basıncı felç, kalp krizi, böbrek yetmezliği, görme kaybı gibi hastalıklara yol açabilen ciddi bir tıbbi durumdur1. Dünya çapında 1,13 milyar insanın hipertansiyonu olduğu tahmin edilmektedir. Hipertansiyon, dünya çapında erken ölümün başlıca nedenidir.2

Hipertansiyon ülkemizde de sık görülen bir problemdir3:

  • Her 3 yetişkinden 1'i yüksek tansiyon hastasıdır.
  • Hastaların %45'i yüksek tansiyon hastası olduğunun farkında değildir.
  • Tedavi altında olan hastaların ise %46'sı kontrol altında değildir.

Dünya hipertansiyon günü, her yıl 17 Mayıs’ta dünyanın en önemli sağlık problemlerinden biri olan hipertansiyona dikkat çekmek için çeşitli etkinliklerin organize edildiği bir gündür. Dünya genelinde hipertansiyon farkındalığını artırmak ve doğru kan basıncı ölçümüne odaklanmak amacıyla dünya hipertansiyon gününün bu yılki teması “Kan Basıncınızı Ölçün, Kontrol Altına Alın, Daha Uzun Yaşayın” olarak belirlenmiştir.4 

Hipertansiyon Nedir?

Farklı iki günde en az iki kez yapılan ölçümlerde 18 yaşını geçmiş erişkin bir bireyde büyük tansiyonun (sistolik kan basıncı) 140 mm Hg ve üzerinde ya da küçük tansiyonun (diyastolik kan basıncı) 90 mm Hg ve üzerinde olmasına hipertansiyon denir. Kan basıncı için normal değerler büyük tansiyonun 120 mm Hg’nın, küçük tansiyonun ise 80 mm Hg’nın altında olmasıdır. Büyük tansiyonu 120-139 mm Hg, küçük tansiyonu 80-89 mm Hg arasında ölçülen kişiler yüksek tansiyon gelişimi için adaydırlar ve ileride yüksek tansiyon gelişmemesi için hekimleri tarafından önerilen sağlıklı beslenme, sigarayı bırakma, egzersiz yapma, kilolu ise kilo verme gibi bazı tedbirleri almaları gerekmektedir.1

Hipertansiyonun Belirtileri Nelerdir?

Hipertansiyon sinsi bir hastalıktır ve bazen hiçbir belirti görülmeyebilir. Bununla birlikte en sık görülen belirtiler şunlardır:

  • Enseden alın bölgesine doğru yayılan baş ağrısı
  • Kulak uğultusu ve kulak çınlaması
  • Baş dönmesi
  • Burun kanaması
  • Çarpıntı
  • Terleme
  • Sık idrara çıkma

Şiddetli hipertansiyon yorgunluk, mide bulantısı, kusma, kafa karışıklığı, anksiyete, göğüs ağrısı ve kas titremelerine neden olabilir.1,2

Hipertansiyon için Risk Faktörleri Nelerdir?

Hipertansiyon riskini artıran birçok faktör söz konusudur. Bu risk faktörlerini değiştirilemeyen ve değiştirilebilen risk faktörleri olarak ikiye ayırabiliriz. Değiştirilemeyen risk faktörleri arasında ailede hipertansiyon öyküsü olması, yaş (hipertansiyon riski yaşla birlikte artar), cinsiyet (erkeklerde daha sık görülür), diyabet ve böbrek hastalığı gibi eşlik eden hastalıklar yer alır.1,2

Değiştirilebilen risk faktörleri daha çok yaşam tarzımızla ilişkilidir. Sağlıklı bir yaşam tarzını benimseyerek hipertansiyon riskini azaltabiliriz. Başlıca değiştirilebilen risk faktörleri şunlardır:1,2

  • Aşırı tuz tüketimi
  • Sağlıksız beslenme (doymuş yağ ve trans yağlarda yüksek bir diyet, düşük meyve ve sebze alımı)
  • Fiziksel aktivite eksikliği
  • Aşırı kilo (aşırı kilosu olanların yaklaşık %40'ında yüksek tansiyon görülür)
  • Aşırı alkol tüketimi
  • Sigara Kullanımı

Stres Hipertansiyon Nasıl Teşhis Edilir?

Hipertansiyon hiçbir belirti vermeden ilerleyebilen sinsi bir hastalıktır. Pek çok hasta hipertansiyonu olduğunu yıllarca fark etmez. Bu nedenle hipertansiyonu tespit etmenin tek yolu, bir sağlık uzmanının kan basıncınızı ölçmesidir. Farklı iki günde en az iki kez yapılan ölçümlerde kan basıncınız 140/90 mm Hg ve üzerinde çıkarsa hipertansiyon teşhisi konur.1,2

Hipertansiyonu Kontrol Altında Tutmak için Nelere Dikkat Edilmeli?

  • Öncelikli olarak doktorunuzun verdiği tedaviyi aksatmamalı ve düzenli olarak kan basıncınızı kontrol etmelisiniz.1,2
  • İlaç tedavisi dışında hipertansiyon kontrolünde ve tedavisinde çok önemli olan sigara ve alkolün bırakılması, hareketli yaşam tarzının benimsenmesi, kilo verilmesi, sağlıklı beslenme ve tuz kısıtlaması (günde 5 gramın altında tuz tüketmek) gibi faktörleri ihmal etmemelisiniz2.
  • Yüksek kolesterol, obezite ve diyabet sıklıkla hipertansiyona eşlik eden rahatsızlıklardır. Bu hastalıkların bir ya da birkaçı yüksek tansiyonla bir araya geldiğinde kan damarlarında ateroskleroz (damar sertliği) ve kalp hastalıklarının oluşumu kolaylaşmaktadır. Buna bir de sigara ve alkol kullanımı, sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam tarzı eklenirse kalp hastalığı riski daha da yükselir.  Bu nedenle ileride daha ciddi hastalıkların ortaya çıkmaması için hipertansiyona eşlik eden hastalıkları kontrol altında tutmaya dikkat etmelisiniz.1,2
  • Stres ve hipertansiyon arasındaki ilişki tam olarak açıklanamamıştır. Ancak stresin hipertansiyonu yol açan sağlıksız beslenme ve aşırı alkol tüketimi gibi alışkanlıklara yol açabildiği biliniyor. Bu nedenle stres düzeyinizi azaltmanız önemlidir.5

Evde tansiyonunuzu Ölçerken Nelere Dikkat Etmelisiniz?

Hipertansiyon hastalarının her gün kan basınçlarını ölçüp takip defterine yazmaları, doktorun tedaviyi uygun bir şekilde düzenlemesi açısından çok önemlidir. Kan basıncınızı evde doğru bir şekilde ölçebilmek için aşağıdaki konulara dikkat edilmelidir.6,7

  • Tansiyonunuzu her gün aynı saatte, örneğin her sabah ve akşam aç karnına ve tansiyon ilaçlarını almadan önce ölçün.
  • Ölçümden önce 5 dakika dinlenin.
  • Rahatsız, tedirgin, stresli olduğunuzda, üşüdüğünüzde veya ağrınız olduğunda tansiyonunuzu ölçmeyin. 
  • Yemekten sonra en az iki saat, kahve veya sigara içtikten sonra en az yarım saat bekleyin.
  • Ölçümden önce gerekirse mesane ve bağırsaklarınızı boşaltın.
  • Kan basıncı ölçüm aletinin manşonu ile kol çevresi uyumlu olmalıdır. Kol çevreniz aletinizin manşon boyutundan geniş ise kan basıncınız olduğundan yüksek, dar ise olduğundan düşük ölçülür.
  • Kolunuzdan tüm giysilerinizi çıkartın ve kolunuzu sıkmayacak bir giysi tercih edin.
  • Sırtınızı destekleyen ve yanında kolunuzun altına destek olacak kolluk veya masa gibi bir mobilyanın bulunduğu sert bir sandalyeye dik oturun. 
  • Kolunuzun altına kalp hizasına gelmesini sağlamak için bir yastık ya da havlu koyun.
  • Ayaklarınızı yere basın ve bacak bacak üstüne atmayın.

Kan Basıncınızı Ölçün, Kontrol Altına Alın, Daha Uzun Yaşayın

 

Referans:

  1. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma derneği. Hipertansiyon tedavi kılavuzu ve yaşam tarzı önerileri. http://www.temd.org.tr/admin/uploads/tbl_bilgi/20180618104410-2018tbl_bilgi0c632fb389.pdf. Son erişim tarihi: 22 Mart 2019.
  2. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hypertension. Son erişim tarihi: 16 Mart 2021.
  3. Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği. Türk Hipertansiyon Uzlaşı Raporu. http://www.turkhipertansiyon.org/THT_Uzlasi_Raporu_Sunumu.pdf. Son erişim tarihi: 16 Mart 2021.
  4. https://www.whleague.org/images/WHD2021_fact_sheet.pdf. Son erişim tarihi: 16 Mart 2021.
  5. https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure/changes-you-can-make-to-manage-high-blood-pressure/managing-stress-to-control-high-blood-pressure. Son erişim tarihi: 16 Mart 2021.
  6. Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği. Kan Basıncı Ölçümü. http://www.turkhipertansiyon.org/dogruKanBasinci.php. Son erişim tarihi: 16 Mart 2021.
  7. American Heart Association. Monitoring Your Blood Pressure at Home. https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure/understanding-blood-pressure-readings/monitoring-your-blood-pressure-at-home. Son erişim tarihi: 16 Mart 2021.

#Hipertansiyon Günü #Hipertansiyon Risk Faktörleri

Daha iyi bir kullanıcı deneyimi sunmak ve hizmetlerimizi daha etkin sunmak için, üçüncü kişilere ait olanlar da dahil, çerezler ve benzer teknolojiler kullanmaktayız. Detaylı bilgi için Gizlilik Politikası’nı ve Çerez Politikası’nı. inceleyebilirsiniz.