Duygusal açlık ve fiziksel açlık sıklıkla birbirine karıştırılan iki kavramdır. Ancak bu iki açlık arasındaki farkları anlamak, uygun tedavi yöntemine başvurmak açısından oldukça önemlidir. Özellikle sağlıklı yöntemler geliştirerek olumsuz yeme alışkanlıklarının önüne geçebilmek açısından aradaki farkların bilinmesi gerekmektedir. Bu yazımızda duygusal ve fiziksel açlık arasındaki farkların neler olduğunu ve nasıl önlenebileceğini açıklayacağız.
Duygusal Açlık Nedir?
Duygusal açlık, çeşitli psikolojik durumlar sonrası ortaya çıkabilmektedir. Stres, üzüntü, kaygı ya da, can sıkıntısı gibi duygusal durumlar bu durumu tetikleyebilir. Kişi, yemek yiyerek duygularıyla baş etme yoluna girişebilir. Genellikle duygusal açlık aniden ve yoğun bir şekilde görülmektedir. Belirli gıdaları tüketmek için yoğun istek ortaya çıkabilmektedir. Kişide şekerli, yüksek kalorili, yağlı gıdalara yönelme söz konusu olabilmektedir. Yemek yedikten sonra suçluluk meydana gelebilmekte, utanç ve pişmanlık yaşayabilmektedir. Duygusal tatmin kısa süreli olabilmektedir.
Fiziksel Açlık Nedir?
Fiziksel açlıkta, vücut enerjiye ihtiyaç duymaktadır. Kan şekeri seviyeleri düştüğü için ortaya çıkabilir ve yavaş yavaş gelişmektedir. Saatler geçtikçe fiziksel açlıkta artış görülmektedir. Fiziksel açlık, herhangi bir gıda ile tatmin edici hale gelmektedir. Genellikle belirli yiyeceklerden ziyade açlık hissiyle ortaya çıkan yeme arzusu oluşabilmektedir. Fiziksel açıdan mide guruldaması, düşük enerji, baş ağrısı ve halsizlik görülmektedir. Kişide doygunluk ve tatmin hissi meydana gelmektedir. Genel olarak fiziksel açlık sonrası suçluluk ve pişmanlık hissi görülmemektedir.
Duygusal Yeme Bozukluğu Sebepleri Nelerdir?
Duygusal yemek bozukluğunun birçok nedeni olabilir. Bunlardan önemli birkaç tanesini şu şekilde sıralayabiliriz;
- Duygusal yeme bozukluğunun ortaya çıkma nedenleri arasında psikolojik sıkıntılar yer almaktadır. Kişi, kendini üzgün ya da stresli hissettiği zamanlarda duygusal yeme bozukluğu problemi yaşayabilir. Duygusal boşluk durumu, yeme ataklarını tetikleyebilir.
- Çocukluktan itibaren bazı yiyeceklerin ödül olarak gösterilmesi ilerleyen yaşlarda duygusal yeme bozukluğuna yol açabilir.
- Travma sonrası stres bozukluğu, düşük özgüven ve hormonal sebeplerden kaynaklı olarak da ortaya çıkabilir.
- Rutinlerde büyük çaplı değişimler de yeme bozukluğunu tetikleyen etkenler arasında yer almaktadır. Bunlar arasında evlenme, boşanma, ölüm ve iş değişikliği gibi faktörler önemli bir yere sahiptir.
Duygusal Yeme Bozukluğu ile Baş Etme Yöntemleri
Duygusal yeme bozukluğu ile baş edebilmek için uzman bir kişiden yardım alınması gerekmektedir. Bunun dışında kişinin kendini tanıması da son derece önemlidir. Hangi durumların yeme ataklarına yol açtığını belirlemek farkındalık kazanmada etkilidir. Bunu saptamak için bir günlük tutularak hangi durumlarda ne yendiği belirlenebilir. Durumu aile ve arkadaşlarla paylaşmak fayda sağlayabilir. Duyguları dışa vurmak çoğu durumda etkili bir yöntemdir.
Yoga, meditasyon ve nefes kontrolü gibi rahatlatıcı yöntemlere başvurulabilir. Ayrıca bu dönemde hobi edinmenin yanı sıra hem dengeli hem de düzenli beslenmeye çalışmak önemlidir. Ayrıca yemek yerken yavaş olmak önemlidir. Yiyeceklerin tadını çıkararak yemek, kısa sürede doyma hissinin oluşmasına de yardımcı olur.
Fizyolojik Açlık Nasıl Önlenir?
- Fizyolojik açlık hissini kontrol altında tutmak ve sağlıklı alışkanlıklar edinmek için çeşitli detaylara dikkat etmek gerekir. Ani açlık krizlerinin önüne geçmek için günde 3 öğün yenmesi tavsiye edilir. Dengeli ve sağlıklı yiyeceklerle beslenmek oldukça önemlidir.
- Günlük su ihtiyacını belirleyerek, düzenli olarak içmek tavsiye edilir. Aşırı yeme riskini önlemek için yemeklerden önce 1 bardak su tüketimi önerilir.
- Lif ve protein açısından zengin yiyeceklerin tüketilmesi tavsiye edilir. Bu yiyecekler uzun süre tokluk hissi verir.
- Beslenme kadar uyku düzeni de önemlidir. Yeterli derecede uyumak hormon seviyesini dengede tutar.
Bu tarz sorunlar yaşam kalitesini düşürerek kişinin daha da stres altına girmesine neden olabilir. O sebeple uzman hekimlerle süreci yönetmek sağlıklı sonuçlar açısından oldukça önemlidir.
Kaynakça
- Betancourt-Núñez, A. et al. (2022). Emotional eating and dietary patterns: Reflecting food choices in people with and without abdominal obesity. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9002960/
- Frayn, M. et al. (2018). Emotional eating and weight regulation: A qualitative study of compensatory behaviors and concerns. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6137864/
- Gavin, M.L. (2022). Emotional eating. https://kidshealth.org/en/teens/emotional-eating.html
- Sultson, H. et al. (2017). Positive and negative emotional eating have different associations with overeating and binge eating: Construction and validation of the Positive-Negative Emotional Eating Scale. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28549761/
#duygusal açlık #fiziksel açlık #duygusal yeme bozukluğu #yeme alışkanlıkları #duygusal açlık belirtileri #fiziksel açlık belirtileri #stres #kaygı #üzüntü #yeme atakları #açlık hissi #yeme bozuklukları