Narsisistik Kişilik Bozukluğu Nedir ve Belirtileri Nelerdir?

narsistkisilikbozuklugu-23092024-guncel

Narsisistik kişilik bozukluğu günümüzde sıklıkla rastlanan hem ciddi hem de tedavi edilmesi gereken bir ruh sağlığı sorunudur. Kişinin kendisini nasıl gördüğü ve başkalarıyla olan ilişkileri etkileyen bir durumdur.

Bu ruhsal rahatsızlık adını Yunan mitolojisindeki Narkissos’dan alır. Efsaneye göre Narkissos kendi güzelliğine çok takıntılıdır ve sürekli su birikintilerindeki yansımasına bakmaktan kendini alamaz. Bu durum öyle bir noktaya gelir ki Narkissos kendi yansımasına bakmaktan başka hiçbir şey yapmaz. Narsisistik kişilik bozukluğu adını bu eski mitolojik öyküden almış olsa da kendini beğenmekten çok daha fazlasını kapsar.

Narsisistik kişilik bozukluğu görülen kişiler; kendilerinin yeteneklerini, zekâlarını, karizmalarını veya başarılarını başkalarına göre üstün görebilirler. “Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı” kapsamına göre bu bozukluğu teşhis etmek için 9 kriter sıralanmıştır:

  • Büyüklenme
  • Sınırsız başarı, güç, zekâ, güzellik ya da yüce bir sevgi düşlemleriyle uğraşıp durma
  • “Özel” ve eşi, benzeri bulunmaz biri olduğuna ve ancak özel ya da üstün diğer kişilerce (ya da kurumlarca) anlaşılabileceğine ve ancak onlarla ilişki kurması gerektiğine inanma
  • Çok beğenilmek isteme
  • Hak ettiği duygusu içinde olma
  • Kendi çıkarı için başkalarını kullanma
  • Sıklıkla başkalarını kıskanma ya da başkalarının kendisini kıskandığına inanma
  • Başkalarına saygısız davranma, kendini beğenmiş davranışlar ya da tutumlar sergileme

Narsisistik kişilik bozukluğu ciddi bir psikolojik rahatsızlık olup tedavisi de mutlaka uzman doktorlar tarafından yapılmalıdır.

Narsisistik Kişilik Bozukluğuna Neler Sebebiyet Verebilir?

Narsisistik kişilik bozukluğu hem bu rahatsızlığı olan kişileri hem de bu rahatsızlığa sahip kişilerle yaşayan veya bir arada olan kişilerin hayatını olumsuz şekilde etkileyen ciddi bir sorundur. Ne yazık ki bu önemli bozukluğa ne gibi durumların sebebiyet verdiği tam olarak bilinmemektedir. Ancak bu duruma yol açabilecek bazı faktörleri ise şu şekilde sıralayabiliriz:

  • Genetik Faktörler: Yakın akraba çevresi içerisinde bu tarz bir ruhsal sorunun olması narsisistik kişilik bozukluğunun ortaya çıkmasına neden olabilir ya da olasılığını artırır.
  • Geçmişte Yaşanan Olumsuz Çocukluk Deneyimleri: Çocukluk döneminde çevrede ya da aile içerisinde yaşanan travmalar, ihmaller ya da istismara maruz kalınması bu tarz bir bozukluğun ortaya çıkmasına ve gelişmesine neden olabilir.
  • Yanlış Ebeveynlik Tarzı: Aşırı koruyucu ebeveynlik tarzı çocuklarda her şeyin istedikleri gibi olması gerektiği sanrısını yaratabilir. Ayrıca çocuğun kendi hislerini ve duygularını düzenlemeyi öğrenmesini de engelleyebilir; bu da işler yolunda gitmediğinde duyguların kontrol edilmesinde sorunlar yaşamasına neden olabilir.
  • Kültür: Bireyselliği ve kişisel bağımsızlığı fazla teşvik eden toplumlarda narsisistik kişilik bozukluğu görülme riski daha fazladır. Kolektif yaşamın ve dayanışmanın ön planda olduğu toplumlarda bu rahatsızlık daha az görülür.
  • Gözlem ve Taklit: Narsisistik kişilik bozukluğuna dönüşebilecek davranışlar çocuklar tarafından gözlemlenerek taklit edilebilir.

Narsisistik Kişilik Bozukluğunun Belirtileri

Narsisistik kişilik bozukluğunun oldukça farklı belirtileri olduğunu söyleyebiliriz. Bazı insanlarda bu belirtileri gözlemlemek oldukça güçtür. Genel olarak ortaya çıkabilecek belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz:

  • Eleştiriye, reddedilmeye ya da başarısızlığa karşı duyulan aşırı derecede duyarlı olma
  • Kendini beğenmişlik ve çevresine karşı küçümseyici şekilde davranma
  • Başkalarının yaşadığı duygulara, onların ihtiyaç ve isteklerine yönelik küçümseme veya bunları zayıflık belirtisi olarak görme
  • Bencil nedenlerle başkalarından kasıtlı şekilde yararlanma
  • Başkalarının kendisi hakkında ne düşündüğünü bilmeye yönelik saplantı hali
  • Kendi yeteneklerini abartma
  • Kendine kabul sınırlarının üstüne yüksek standartlar koyma
  • İstediği tepkileri almama durumunda öfkeli ve saldırgan davranışlar gösterme
  • Güç, güzellik, başarı veya zekâ hakkında fanteziler kurma
  • Her zaman her şeyin en iyisine sahip olma konusunda ısrarcı olma

Bu belirtiler kişiden kişiye göre değişebilir. Bu sebeple de doğru teşhis uzman doktorlar tarafından konulabilir

Narsisistik Kişilik Bozukluğu Olan Kişilerin Tedavi Süreci

Narsisistik kişilik bozukluğu için kullanılan onaylı ilaçlar yoktur ve tedavilerinde psikoterapi öne çıkar. Eğer depresyon ya da anksiyete gibi farklı ruhsal sorunlar da bu rahatsızlıkla birlikte ortaya çıkmışsa uzman doktor denetiminde antidepresan tarzındaki ilaçlarla bir tedavi uygulanabilir.

Ne yazık ki bu kişilik bozukluğuna sahip olan bireyler tedaviye pek istekli olmazlar. Aynı zamanda bu rahatsızlığın tedavisi de uzun süren, yavaş ilerleyen ve zorlu bir yolculuktur. Terapistler bu süreç içerisinde kişinin kendi duygularını daha doğru anlamasının yanında farkındalık yaşaması için de çalışmalar yaparlar. Kişilerde yaşamış oldukları bu durumun farkında olmama olasılığı yüksektir. Kişinin yakınlarının gözlem yaparak destek için başvurması gerekebilir.

Kaynakça

#narsist #narsisistik kişilik bozukluğu #narsisizm belirtileri #narsisistik kişilik bozukluğu tedavisi #narsisizm nedenleri #Narsist davranışlar Narsisizm psikoloji narsisistik kişilik bozukluğu semptomları

Öne Çıkanlar

Bu Konuyla İlgili Daha Fazla Bilgi

Tümünü Gör

Daha iyi bir kullanıcı deneyimi sunmak ve hizmetlerimizi daha etkin sunmak için, üçüncü kişilere ait olanlar da dahil, çerezler ve benzer teknolojiler kullanmaktayız. Detaylı bilgi için Gizlilik Politikası’nı ve Çerez Politikası’nı. inceleyebilirsiniz.