10 Mayıs İnme Farkındalık Günü

inmefarkindalikgunu-10052024-thumbnail

10 Mayıs İnme Farkındalık Günü

İnme, ilk sıradaki kalıcı işgörmezlik nedenidir.1

Dünya çapında her 40 saniyede 1 kişi inme geçirmektedir.1

Ölüm nedenleri arasında üçüncü, kalıcı işgörmezlik nedenleri arasında birinci sırada yer alan inme konusundaki farkındalığı artırmak, koruyucu ve tedavi edici koşulların iyileştirilmesine dikkat çekmek amacıyla 10 Mayıs “İnme Farkındalık Günü” olarak belirlenmiştir.1 

İnme dünya çapında sık görülen bir durumdur. Dünya Sağlık Örgütü her yıl yaklaşık 15 milyon kişinin inme geçirdiğini belirtmektedir; yani her 40 saniyede 1 kişi inme geçirmekte, her 3 dakikada bir kişi inme nedeni ile hayatını kaybetmektedir.1 Ülkemizde de yaklaşık 3 milyon inme geçirmiş kişi vardır ve bu sayı her yıl yaklaşık çeyrek milyon kadar artmaktadır. Ülkemizin modernleşmesi ve nüfusun yaşlanmasına bağlı olarak inme sıklığının giderek artması beklenmektedir. İnme dünyada olduğu gibi, ülkemizde de fonksiyon kaybı ve yeti yitiminin en sık nedenini oluşturmaktadır, ayrıca ülkemizdeki ölüm nedenleri arasında üçüncü sıraya kadar yükselmiştir.2

Beyin damarlarının tıkanması veya kanaması sonucunda oluşabilen inmelerin yaklaşık %80’i damar tıkanmasına, yaklaşık %20’si ise hipertansiyon veya anevrizmaya bağlı beyin kanamasına bağlıdır.2 Her yaşta görülebilen inmenin sıklığı yaşla artmakta ve sıklıkla 65 yaş üzerinde görülmektedir.1,2 İnme kadınlarda daha sık olmakla birlikte biraz daha ileri yaşlarda görülmektedir.2

İnmeye neden olabilen risk faktörleri arasında hipertansiyon, diyabet, hiperkolesterolemi, atriyal fibrilasyon, şişmanlık, hareketsizlik, sigara ve alkol yer almaktadır.2 Hipertansiyon inme riskini 4-5 kat, hiperkolesterolemi ve hiperglisemi ise 2 kat artırmaktadır; olguların yarısından ise atriyal fibrilasyon sorumludur.1 Daha seyrek olmakla birlikte; inmenin altından kanser, vitamin eksikliği, başka önemli hastalıklar, uygunsuz ilaç ve madde kullanımı, travma, pıhtılaşma bozuklukları, enfeksiyonlar ve ailevi genetik hastalıklar çıkabilmektedir.2 

İnmeden korunmak için kişilerin boy, kilo, bel çevresi, kan basıncı, kan şekeri, kolesterol düzeyi, günlük olarak aldıkları kalori miktarı, tükettikleri tuz miktarı, günde attıkları adım sayısı bilinmeli ve kontrol altında tutulmalıdır.2 Sigara ve alkolden uzak durulması, fiziksel aktivitenin haftanın en az 3 günü 45 dakika yürüme şeklinde artırılması, Akdeniz diyetiyle beslenerek sağlıklı bir kiloda kalınması önemlidir.1 Özetle, inme geçirmemek için 4 sağlık faktörü (vücut kitle indeksi, kan şekeri düzeyi, kan lipid düzeyi ve kan basıncı) ve dört sağlık davranışı (sigara içme, fiziksel aktivite, diyet ve uyku) hedef olmalıdır. Sigara derhal bırakılmalı ve dumanına maruz kalınmamalı, kilo fazlası varsa zayıflanmalı, sağlıklı yemek alışkanlığı benimsenmeli, fiziksel aktivite ve egzersize hemen başlanmalıdır. Ayrıca kan basıncı, kan şekeri ve kan lipid düzeyi kontrol altında olmalıdır. Bunların yanı sıra iyi uyumak sağlıklı yaşam için vazgeçilmezdir, günde 7-9 saat arasında ve dinlendirici bir uyku inme riskinde azalma sağlamaktadır.3

Risk faktörlerinden korunmak için gerekli önlemlerin uygulanması inme geçirme olasılığını %90 oranında azaltmaktadır. Bu nedenle, inme belirtilerinin ve risk faktörlerinin yaygın şekilde bilinmesi toplumdaki inme sıklığının azalmasını sağlayacaktır.1

İnmede belirtiler ortaya çıktıktan sonra geçen süre çok önemlidir. Ne kadar erken müdahale edilirse, hastada oluşacak fonksiyonel kayıpta o kadar az olacaktır.1 Gecikmeksizin tedavi uygulanabilmesi için yüzde kayma, konuşma bozukluğu ve kolda güçsüzlük gibi inme belirtileri bilinmelidir. Diğer belirtiler arasında el, bacak veya vücudun bir veya iki tarafında güç kaybı, görme kaybı, baş dönmesi, dengesizlik, çift görme, beceriksizlik, istemsiz hareket, yürüyememe, ani hafıza kaybı, epilepsi nöbeti, ciddi baş ağrısı ve bilinç kaybı yer almaktadır. Böyle bir durumla karşılaşıldığında hemen 112 aranmalıdır.2 

Tıkanma olgularında damar açıcı tedavilerin etkisi zamana ve dokunun kan akımının kesilmesine olan direncine bağlıdır. Tedaviye ne kadar erken başlanırsa o kadar iyi sonuç alınabilir. Tıkalı beyin damarının açılması için ilk 4,5 saat içinde damar içine trombolitik uygulanabilir veya inme merkezlerinde ilk gün içinde trombektomi yani anjiyografi ile pıhtının çekilerek damarın açılması işlemi yapılabilir.2

İnme hem önlenebilir, hem de tedavi edilebilir bir hastalıktır. Hastalara inme risklerini ortadan kaldırmak için damar dostu bir yaşam tarzı benimsemeleri ve düzenli sağlık kontrollerini ihmal etmemeleri söylenmelidir. Bunlara karşın yine de inme gelişirse tedavinin başarılı olabilmesi için erken dönemde uygulanması gerektiği; bu nedenle zaman kaybetmeden 112’yi aramaları öğütlenmelidir. Sonuç olarak, toplumun inme belirtilerini bilmesi, inmeyi tanınması ve şüphe halinde yapılacaklar konusunda bilinçli olması gereklidir.2

Referanslar:

  1. Midi İ. 10 Mayıs Dünya İnme Farkındalık Günü. https://tip.marmara.edu.tr/notice/10-mayis-dunya-inme-farkindalik-gunu#:~:text=Bu%20yayg%C4%B1n%20hastal%C4%B1k%20grubunda%20fark%C4%B1ndal%C4%B1%C4%9F%C4%B1,%C4%B0nme%20Fark%C4%B1ndal%C4%B1k%20G%C3%BCn%C3%BC%E2%80%9D%20olarak%20kutlanmaktad%C4%B1r.
  2. Topçuoğlu MA. 10 Mayıs İnme Farkındalık Günü. https://noroloji.org.tr/haber/1231/10-mayis-inme-farkindalik-gunu
  3. Topçuoğlu MA. İnmesiz Yaşam Mümkün. https://noroloji.org.tr/haber/1539/inme-farkindalik-ayi-inmesiz-yasam-mumkun-basin-aciklamasi

 

 

 

 

 

#İnme Farkındalık #Nobelyum #İnme Farkındalık Günü #10 Mayıs

Öne Çıkanlar

Bu Konuyla İlgili Daha Fazla Bilgi

Tümünü Gör

Daha iyi bir kullanıcı deneyimi sunmak ve hizmetlerimizi daha etkin sunmak için, üçüncü kişilere ait olanlar da dahil, çerezler ve benzer teknolojiler kullanmaktayız. Detaylı bilgi için Gizlilik Politikası’nı ve Çerez Politikası’nı. inceleyebilirsiniz.