Akciğer Kanserinde Önemli Bir Belirti: Nefes Darlığı
Nefes darlığı, akciğer kanserinde özellikle de ileri evre kanserli hastalarda sık görülen bir belirtidir. Ancak solunum ile ilgili belirtiler aslında akciğer kanserinin tüm evrelerinde ortaya çıkabilmektedir. Sigara kullanımı akciğer kanserinin gelişimindeki en önemli etkendir ve uzun yıllar sigara kullanımına bağlı gelişen kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi diğer solunumsal hastalıklar da nefes darlığına katkıda bulunur.
Nefes darlığı akciğer kanserinin tanısı sırasında %19-64 oranlarında görülebilmektedir. Hastalığın ileri evrelerinde nefes darlığının görülme oranı ortalama %32’ye ve yaşamın son dönemlerinde ise %90’a ulaşır.
Nefes Darlığının Tedavisi:
Akciğer kanserinde nefes darlığının giderilmesinin en doğru ve en iyi şekli, bu belirtiye neden olan birincil hastalık (kanser) ve komplikasyonlarının tedavi edilmesidir. Birincil hastalığın tedavisine rağmen solunum sıkıntısı devam eden hastalarda ise tedavi mutlaka bu belirtinin kendisine ve ona katkıda bulunan etkenlere odaklanmalıdır. Genel olarak bakıldığında akciğer kanserinde nefes darlığı tedavisi üç temel başlık altında toplanabilmektedir:
- Oksijen Tedavisi
- İlaç Tedavisi
- Genel Destek Yaklaşımları
Oksijen Tedavisi:
Günümüzde oksijen tedavisi, akciğer kanserinde ve nefes darlığı gözlenen diğer kanserli hastaların tedavisi için önemli ve önerilen bir destektir. American College of Chest Physicians’ın (ACCP) kanıta dayalı kılavuzunda, istirahatte ya da minimal fiziksel aktivite sonrası hipoksemi (kanda düşük oksijen seviyesi) gözlenen, ileri evrede kanseri bulunan hastalara oksijen uygulanması önerilmektedir.
İlaç Tedavisi:
Nefes darlığı tedavisinin belki de en önemli bölümünü ilaç tedavisi oluşturmaktadır. Bu amaçla hekimler tarafından hastalara önerilen farklı ilaçlar tek başlarına veya kombine olarak kullanılabilmektedir.
Genel Destek Yaklaşımları:
Nefes darlığının tedavisinde kullanılan ilaçlar dışındaki girişimler henüz sistemli olarak değerlendirilmemiştir. Bununla birlikte, son zamanlarda fan kullanımı, anksiyeteyi giderici eğitimler, pulmoner rehabilitasyon ve noninvazif (girişimsel olmayan) ventilasyona dair önemli kanıtlar elde edilmiştir.
Fanlar:
Fan yardımı ile özellikle yüz bölgesine soğuk havanın uygulanması, nefes darlığını azaltmaktadır.
Pulmoner rehabilitasyon:
Kişiye özgü olarak düzenlenen ve has¬talığın ilerleyişine göre modifiye edilen bir rehabilitasyon programının hasta morali ve nefes darlığı algısı üzerinde iyileştirici etki yaratabilmektedir.
Noninvazif (Girişimsel Olmayan) Ventilasyon:
Akut solunum sıkıntısı bulunan kanser hastalarında noninvazif ventilasyonun etkin bir solunum desteği sağladığı düşünülmektedir.
Solunum Teknikleri:
Büzük dudak solunumu ile diyafram ile solunum sağlanmakta ve solunum hızı kontrol edilebilmektedir. Ayrıca bazı duruş pozisyonlarında hastaların nefes darlığı hissi azalmakta ama bu pozisyon durumu hastadan hastaya değişebilmektedir.
Diğer Genel Yaklaşım Önerileri:
- Hasta odasında mümkün olduğunca az sayıda kişi bulunmalıdır.
- Hastanın bulunduğu odanın sıcaklığı düşürülmeli ve hava nemlendirilmelidir.
- Pencereler açılmalı ve kişi dış dünyayı izleyebilmelidir.
- Rahatsız edici maddelerden, özellikle sigara dumanından kaçınılmalıdır.
- Hastanın başı yukarı kaldırılmalıdır.
- Eğer hastanın beslenmesi yetersiz ise bu durum düzeltilmeli ve kalori ihtiyacı düzenlenmelidir.
Referans:
- Akciğer Kanserinde Nefes Darlığı. Çiğdem Biber. Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği. https://www.solunum.org.tr/TusadData/Book/472/1762016115348-08_Bolum_07_Nefes.pdf (Son erişim tarihi: 14.03.2021)
#Akciğer Kanseri #Nefes Darlığı #Nobel #Nobelyum #SağlıkiçinDeğer
