Kadınlarda İdrar Kaçırma
İdrar Kaçırma Nedir?
İdrar kaçırma- mesane kontrolünün kaybı- yaygın ve genellikle utanç verici bir sağlık şikayettir. Şiddet, öksürdüğünüzde veya hapşırdığınızda zaman zaman idrar kaçırmaktan, tuvalete zamanında varamayacağınız kadar ani ve şiddetli bir idrara çıkma dürtüsüne kadar değişir.1
İdrar kaçırma türleri şunları içerir:1
• Stres tipi idrar kaçırma: Öksürerek, hapşırarak, gülerek, egzersiz yaparak veya ağır bir şey kaldırarak mesanenize baskı uyguladığınızda idrar sızıntısı.
• Sıkışma tipi idrar kaçırma: Ani, yoğun bir idrara çıkma dürtüsü ve ardından istem dışı idrar kaybı yaşarsınız. Gece de dahil olmak üzere sık sık idrara çıkmanız gerekebilir. Sıkışma inkontinansı, enfeksiyon gibi küçük bir durumdan veya nörolojik bir bozukluk veya diyabet gibi daha şiddetli bir durumdan kaynaklanabilir.
• Taşma tip idrar kaçırma: Tamamen boşalmayan bir mesane nedeniyle sık veya sürekli idrar damlaması yaşarsınız.
• Fonksiyonel tip idrar kaçırma: Fiziksel veya zihinsel bir bozukluk, tuvalete zamanında gitmenizi engeller. Örneğin, şiddetli artritiniz varsa, pantolonunuzun düğmelerini yeterince hızlı bir şekilde açamayabilirsiniz.
• Karışık tip idrar kaçırma: Birden fazla tip idrar kaçırma yaşarsınız- çoğu zaman bu, stres inkontinans ve sıkışma tipi inkontinansın bir kombinasyonunu ifade eder.
Ayrıca omurga kazaları, Alzheimer hastalığı gibi sinir sistemini etkileyen hastalıklar Nörojenik mesane yoluyla idrar kaçırma şikayetlerine yol açabilir.
Hamilelik, doğum ve menopoz, idrar yolunu ve çevresindeki kasları etkileyebilir. Mesane, üretra, rahim ve bağırsakları destekleyen pelvik taban kasları zayıflayabilir veya hasar görebilir. İdrar yolunu destekleyen kaslar zayıfladığında, idrar yolundaki kasların idrara çıkmaya hazır olana kadar idrarı tutmak için daha fazla çalışması gerekir.2
Mesane ve üretra üzerindeki bu ekstra stres veya basınç, idrar tutamama veya sızıntıya neden olabilir. Kadının üretrası da erkeğin üretrasından daha kısadır. Bir kadında üretradaki herhangi bir zayıflık veya hasarın idrar kaçırmaya neden olma olasılığı daha yüksektir. Bunun nedeni, idrara çıkmaya hazır olana kadar idrarı tutan daha az kas olmasıdır.2
Hamilelik, doğum ve menopoz dışında idrar kaçırmanın nedenleri arasında şunlar bulunur:2
• Aşırı kilo: Fazla kilolu olmak, mesaneye baskı uygular ve bu da zamanla kasları zayıflatabilir.
• Kabızlık: Kabızlık veya bağırsak hareketine sahip olmak için zorlama, mesane ve pelvik taban kaslarına baskı veya baskı uygulayabilir.
• Sinir hasarı: Hasarlı sinirler mesaneye yanlış zamanda sinyal gönderebilir veya hiç göndermeyebilir. Diyabet ve multipl skleroz gibi doğum ve sağlık sorunları mesane, üretra veya pelvik taban kaslarında sinir hasarına neden olabilir.
• Genitoüriner ameliyatlar: Histerektomi gibi kadının üreme organlarını içeren herhangi bir ameliyat, özellikle rahim çıkarılırsa, destekleyici pelvik taban kaslarına zarar verebilir. Erkeklerde de prostat ameliyatları belirli bir süre idrar kaçırmaya neden olabilir.
• Bazı ilaçlar: Kalp yetmezliği, karaciğer sirozu, hipertansiyon ve bazı böbrek hastalıklarını tedavi etmek için kullanılan bazı ilaçların bir yan etkisi olabilir. Tedavi kesildiğinde idrar kaçırma genellikle geçer.
• Kafein tüketimi: Çay, kahve ve kafeinli gazlı içecekler mesanenin hızla dolmasına ve bu da idrar kaçırmanıza neden olabilir. Mesaneniz daha az zorlandığı için kafeini sınırlamak idrar kaçırmaya yardımcı olabilir.
• İdrar yolu hastalıkları: Bu tür hastalıklar kısa süreli idrar kaçırmaya neden olabilir. Mesane kontrolü genellikle enfeksiyon geçince geri döner.
İdrar kaçırma şikayetleriniz için tıbbi yardım almak önemlidir çünkü idrar kaçırma:1
• Günlük yaşamınızı kısıtlamanıza ve sosyal etkileşimlerinizi sınırlamanıza neden olabilir
• Yaşam kalitenizi olumsuz etkileyebilir
• Yaşlı erişkinlerde tuvalete ulaşmaya çalışırken ev kazalarına uğrama, düşme riskini artırabilir
• Altta yatan daha ciddi bir durumun göstergesi olabilir
Doktorunuz şikayetlerinizi uygun bir tedavi planlayacaktır. Bu süreçte tedavinize uyum önemlidir. İlaç tedavisinin yanı sıra günlük yaşamınızı da tedavinize uygun hale getirmeniz gerekecektir:2
• Kilo verme. Ekstra kilo, mesanenize ve yakınındaki kaslara daha fazla baskı uygular ve bu da mesane kontrolünde sorunlara yol açabilir. Kilo vermek şikayetlerinizi hafifletmeye katkı sağlar.
• Yeme alışkanlıklarını değiştirme. Çay, kahve gibi kafeinli, karbonatlı içeceklerin tüketimini sınırlandırmak şikayetlerin sıklığını azaltmaya yardımcı olur.
• Sigarayı bırakma. Sigara içmek, idrar kaçırma dahil birçok sağlık sorununu daha da kötüleştirebilir. Sigarayı bırakmak en doğrusu olur.
• Kabızlığı tedavi etme. Kabızlık, idrar kaçırmayı daha da kötüleştirebilir. Çok fazla lif içeren yiyecekler yemek sizi daha az kabızlık yapabilir.
• Mesane eğitimi. Belirli zamanlarda tuvalete giderek aşırı aktif mesaneyi kontrol etmeye veya idrar kaçırma dürtüsünü kontrol etmeye yardımcı olabilirsiniz. Ziyaretler arasındaki süreyi kademeli olarak artırarak, mesaneniz tekrar gitme ihtiyacını işaret etmeden önce daha fazla idrar tutmayı öğrenir.
• Kegel egzersizi. Stres inkontinansınız varsa pelvik taban kaslarınızı güçlendirmek için Kegel egzersizleri yardımcı olabilir. Kegel egzersizi için doktorunuzdan yönlendirme almayı ihmal etmeyin.
Kegel egzersizleri, idrar kaçırma ve diğer pelvik taban problemlerini önleyebilir veya kontrol edebilir.3 Kegel egzersizine doktorunuzun tavsiyesi ve yönlendirmesiyle başlamalısınız. Bu egzersiz her tip idrar kaçırma şikayetine uygun olmayabilir.3
Üç adımda Kegel Egzersizi4
1. Yere yatarak uzanın. Mesanenizin boş olduğuna emin olun.
2. Yatar pozisyonda, elleriniz iki yanda kalacak şekilde karın kaslarınızı yukarı kaldırın ve 3 saniye kadar kasın. Sonra ilk pozisyonunuza dönüp 3 saniye kadar gevşetin. Tekrar kasma hareketine geri dönün.
3. Günde üç kez 10-15 tekrar yapmayı hedefleyin.
Nefesinizi tutmayın, egzersizler sırasında özgürce nefes alın.4
Düzenli olarak Kegel egzersizleri yaparsanız, birkaç hafta ile birkaç ay arasında daha az sıklıkta idrar kaçırma gibi sonuçlar bekleyebilirsiniz. Devam eden faydalar için, Kegel egzersizlerini günlük rutininizin kalıcı bir parçası haline getirebilirisiniz.4
İdrar kaçırma şikayetlerinizin tedavisi sırasında günlük hijyeniniz için idrar kaçırmaya uygun pedlerden ve külotlardan ayrıca destek alabilirsiniz.2
Referanslar:
1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/urinary-incontinence/symptoms-causes/syc-20352808
2. https://www.womenshealth.gov/files/documents/fact-sheet-urinary-incontinence.pdf
3. Zumrutbas AE et al. Prevalence of lower urinary tract symptoms, overactive bladder and urinary incontinence in western Turkey: Results of a population-based survey. Int J Urology 2014;21:1027-1033.
4. https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/womens-health/in-depth/kegel-exercises/art-20045283
