Özellikle de erken çocukluk döneminde geliştirilen bağlanma stilleri, kişilerin yetişkinlikte çevreleri ile yakın ilişkilerinde nasıl ilerleyeceğini şekillendiren bir durumdur. Bağlanma teorisi, hem bebeklik hem de çocukluk döneminde kişilerin kendilerine bakan kişilerle kurdukları ilişkiler neticesinde belli bir bağlanma stili geliştirdiklerini ortaya çıkarmıştır. Buna göre de dört farklı bağlanma stilinden söz etmek mümkündür. Bunlar güvenli, kaygılı, kaçınmacı ve düzensiz bağlanma stili olarak sıralanabilir.
Sıklıkla karşılaşılan kaygılı bağlanma stilinde özellikle de sevilen insanlar tarafından terk edilmeye yönelik korku öne çıkar. Kaygılı bağlanma stiline sahip kişiler genel olarak güvende hissetmekte zorlanırlar. Bağlanma kuramı erken çocukluk döneminde bakım verenlerin bebeğin ihtiyaçlarını karşılama biçimlerinin bir bağlanma örüntüsü oluşturduğunu ifade eder.
Çocuklar ihtiyaçlarının karşılanmadığını algıladıklarında bakım verenlerle güvenli ve istikrarlı bir bağ kuramazlar. Kaygılı bağlanma stili genellikle tutarsız ebeveynlik tarzıyla ilişkilendirilir. Erken çocukluk dönemi içerisinde bu tarz bir bağlanma stili geliştirmiş olan çocukların, yetişkinliklerinde de benzer şekilde bağlanma sorunları yaşadığı gözlemlenmiştir.
Kaygılı Bağlanma Stili Genel Belirtileri
Kaygılı bağlanma sorunu yaşayan kişiler özellikle ilişkilerinde oldukça büyük sorunlar yaşayabilirler. Çünkü kaygılı bağlanma stili olan kişinin bu durumu ilişkide nasıl davrandığını doğrudan etkileyebilir. Kaygılı bağlanma stilinin ayırt edici özelliği, sevgi bağı kurulan kişiler tarafından terk edileceğine inanma durumudur.
Kaygılı bağlanma stilinin genel belirtileri şöyle sıralanabilir:
- İlişkideki kendilik değeri, güvensizlik ve kaygı
- Sürekli olarak güvenceye ihtiyaç duymak
- İlişki hakkında sık sık endişelenmek
- Partnerin ne düşündüğünü ve ne hissettiğini her an bilmek istemek
- En kötü senaryoları düşünmek
- Sevgiye layık olmadığını düşünmek
- Yoğun kıskançlık ve şüphe duymak
- Yalnız kalmaktan korkmak
- Reddedilmeden korkmak
- Terk edilmeye karşı aşırı duyarlılık
- Fiziksel yakınlığı kaygıyı azaltmak için bir araç olarak kullanmak
- Partnerden ayrı geçirilen zamanlarda tehdit altında hissetme
- İlişkide aşırı bağımlılık ve yapışkan olma
Kaygılı Bağlanma Sorunu Nasıl Tedavi Edilir?
Kaygılı bağlanma sorunuyla başa çıkmak için profesyonel destek almak gerekebilir. Güvenli bağlanma stilleri geliştirmeye yardımcı olabilecek tedavi seçenekleri vardır. Kişilerarası psikoterapi bu sorunla başa çıkmak için tercih edilen tedavilerden biridir. Kişilerarası yapılan terapide düşünce kalıplarından davranışlara kadar geniş bir perspektifte çalışma yapılarak ilişkilerin iyileştirilmesine odaklanılır.
Bireysel davranışçı terapide düşünce, duygu ve davranışlar arasındaki ilişkiye odaklanan terapiler yapılır. Psikodinamik terapide çocukluk deneyimleri ve bilinçaltına odaklanan konuşma terapileri uygulanır. Çift terapisinde ise kişiler arası yaşanan çatışmaları çözmeye yönelik olarak bunlarla başa çıkma stratejilerine odaklanılır.
Kaygılı Bağlanma Sorunu Yaşayan Partnere Nasıl Yardımcı Olunur?
Kaygılı bağlanma sorunu olan bir partneriniz varsa onu desteklemek için farklı yaklaşımlar geliştirebilirsiniz. Kendi bağlanma stilinizi belirleyerek ilişkideki bağlanma sorunlarını daha iyi anlayabilirsiniz. Kaygılı bağlanma stilini tetikleyen bazı davranışlar vardır. Bu davranışlardan kaçınmayı deneyebilirsiniz;
- Tutarlı olmayan davranışlar- bir gün mesaj atıp bir gün atmamak
- Dikkat dağıtıcı unsurlar ve algılanan mesafe- aniden başka şeylerle çok ilgilenmek
- Unutkanlık veya özel günleri unutmak
- Dikkati partnere vermemek- sürekli telefona bakmak
- Yeterince ilgi göstermemek
- Güven kırıcı davranışlar- yalan söylemek
Partnerle doğrudan ve etkili şekilde iletişim kurmak çok önemlidir. Partnerinizin ilişkiniz hakkında en kötüsünü varsaymasını önlemek için açık ve sağlıklı iletişim kurmaya gayret edebilirsiniz. Tutarlı olmak ve ilişkide sevgiyi gösteren rutinler oluşturmak faydalıdır.
Kaygılı bağlanma stiline sahip biriyle ilişki yaşamak zor olduğunu baştan söylemek doğru olacaktır. Sevginizi ve bağlılığınızı sürekli kanıtlama gibi bir zorunluluk hissedebilirsiniz. Karşıdaki kişi buna çok ihtiyaç duysa da kendi sınırlarınızı da belirlemelisiniz. Kaygılı bağlanma stiline sahip olan partnerin bu durumun farkına varması önemlidir. Suçlamadan ve yargılamadan bu sorunun farkına varmasına yardımcı olabilirsiniz.
Kaynakça
- Anxious Attachment: What It Is and How It Affects Relationships.https://www.webmd.com/mental-health/what-is-anxious-attachment
- 2022. The 4 Attachment Styles and How They Impact You.https://health.clevelandclinic.org/attachment-theory-and-attachment-styles
- By Lawrence Robinson, Jeanne Segal, Ph.D. and Jaelline Jaffe, Ph.D. Attachment Styles. How They Affect Adult Relationships.https://www.helpguide.org/articles/relationships-communication/attachment-and-adult-relationships.htm
- 2015.The Price of Distrust: Trust, Anxious Attachment, Jealousy, and Partner Abuse.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5380380/
#kaygılı bağlanma #bağlanma stili #kaygılı bağlanma belirtileri #kaygılı bağlanma tedavisi #ilişki ve bağlanma sorunları