Mevsimsel Yorgunluğun Ardındaki Tıbbi Nedenler Nelerdir?

Havaların ısınmaya ya da soğumaya başladığı geçiş dönemlerinde kendinizi mevsimsel yorgunluk içinde bulmanız oldukça kolaydır. İklim krizinin yaşandığı günümüzde oldukça keskin şekilde mevsim geçişlerinin de yaşanması bu durumu artıran nedenlerin başında gelmektedir. Güne isteksiz başlamak, sürekli uyuma isteği ya da genel bir halsizlik hali gibi durumlar oldukça fazla yaşanabilmektedir. Bu gibi durumlar çoğu zaman geçici olup vücut adapte olduğunda ortadan kalkar. Ancak bunlar geçici bir his olmaktan çıkıp günlük yaşamınızı etkilemeye başladığında, ardında yatan tıbbi yorgunluk nedenleri göz ardı edilmemelidir. ^1,2

Mevsim geçişi belirtileri oldukça çeşitli olabilir. Vücudun değişen hava sıcaklıklarına, nem oranına ve gün ışığı süresine uyum sağlamaya çalışmasıyla ortaya çıkabilir. Bu gibi dönemlerde vücut adaptasyonu zorlaşırken iç dengeyi korumak için enerji harcayan metabolizma, enerji düşüklüğü ve halsizlik hissine yol açabilir. Ne yazık ki mevsim değişimi etkileri sadece fiziksel de olmayabilir. Biyolojik ritminizin, hormonlarınızın ve uyku düzeninizin de bu süreçten etkilenme ihtimali olabilir. Günlerin uzaması ya da kısalmasıyla birlikte uyku düzensizliği yaşamak da oldukça yaygın görülebilir. Uyku kalitesindeki azalma sorunu da hem zihinsel hem de bedensel performansı düşürerek psikolojik yorgunluk hissini artıran bir unsur olarak karşımıza çıkabilir.^2,3

Mevsimsel Yorgunluğu Tetikleyen Unsurlar

Bahar Yorgunluğu ve Beslenme Eksiklikleri

Bahar aylarında sıkça duyduğumuz bahar yorgunluğu, aslında mevsim değişiminin vücutta yarattığı biyokimyasal dalgalanmaların bir sonucudur. Bu dönemde beslenme eksiklikleri daha belirgin hale gelebilir. Özellikle D vitamini eksikliği ve demir eksikliği, halsizlikten motivasyon düşüklüğüne, enerji düşüklüğünden kas ağrılarına kadar birçok şikayetin başlıca sebebi olabilir. Güneş ışığının azalmasıyla bağışıklık sistemi zayıflığı ortaya çıkarken bu da vücut direnci düşüklüğü ve hastalık belirtileri şeklinde kendini gösterebilir. D vitamini düzeyi yeterli değilse mevsimsel depresyon riski de artabilir. Bu yüzden bahar döneminde dengeli beslenmek, yeterli güneş ışığı almak ve gerektiğinde doktor kontrolünde takviye kullanmak oldukça önemli olabilir.^4,5

Hormon Dengesizliği ve Tiroid Problemleri

Mevsim değişimi sadece ruh halinizi değil aynı zamanda hormonlarınızı da etkileyebilir. Özellikle hormon dengesizliği, metabolizma yavaşlaması ve tiroid problemleri mevsimsel yorgunluğu artıran unsurlar olarak karşımıza çıkar. Tiroid bezinin az çalıştığı durumlarda kendinizi sürekli bitkin hissedebilir, kilo alabilir ve motivasyon kaybı yaşayabilirsiniz. Ayrıca kadınlarda östrojen ve progesteron dengesinin değişmesi ya da erkeklerde testosteron seviyesindeki dalgalanmalar da stres ve yorgunluk hissini güçlendirebilir. Bu durumların uzun sürmesi halinde kronik yorgunluk sendromu gibi oldukça ciddi sonuçlar ortaya çıkabilir.^6,7

Stres, Uyku ve Psikolojik Etkenler

Stres ve yorgunluk birbiriyle oldukça yakından ilişkilidir. Özellikle iş temposu, günlük yaşam koşturmacası, şehir yaşamının hareketliliği ve mevsimsel değişimlerin yarattığı biyolojik baskı vücut üzerindeki stres yükünü artırabilir. Kortizol hormonundaki dalgalanmalar, kan şekeri dengesizliği yaratabilir. Bu da gün içinde enerji iniş çıkışlarına, odaklanma güçlüğüne neden olabilirken depresyon belirtileri gibi sorunlarında ortaya çıkmasına neden olabilir. Uzun süren stres durumunda bağışıklık sisteminin zayıflaması kaçınılmaz bir sonuç olabilir. Bu durum bedensel olduğu kadar psikolojik olarak da yorgunluk yaratır. Bu yüzden dinlenmeye zaman ayırmak, açık havada yürüyüş yapmak, nefes egzersizleriyle zihni rahatlatmak son derece faydalıdır.^8,9,10

Tıbbi Yorgunluk Nedenlerinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bazen mevsimsel yorgunluk olarak sandığınız şey, altta yatan bir hastalığın belirtisi de olabilir. Uzun süredir devam eden halsizlik, kas ağrıları, uyku problemleri, unutkanlık veya ruh halinde belirgin değişiklikler varsa, mutlaka bir uzmana danışılmalıdır. Tıbbi olarak en sık rastlanan yorgunluk nedenleri arasında şunlar bulunur:

• D vitamini eksikliği
• Demir eksikliği(anemi)
• Tiroid problemleri
• Hormon dengesizliği
• Kronik yorgunluk sendromu
• Mevsimsel depresyon¹¹

Ancak endişelenmeye de gerek yoktur. Çünkü bu sorunların her biri, uygun testlerle tespit edilip doğru tedavi planıyla kontrol altına alınabilir. Bu süreçte hem bedensel hem ruhsal dengenizi korumanız için önemlidir. Mevsim geçişinde sağlık önerileri arasında ise şunları sayabiliriz.

• Düzenli ve yeterli seviyede uyumalısınız.
• Bol su tüketmeli ve kafeinli içecekleri sınırlamalısınız.
• Güneşli günlerde kısa yürüyüşler yapmalı ve D vitamini depolarınızı doldurarak D vitamini eksikliği riskini azaltmalısınız.
• Protein yönünden zengin beslenmeli, bolca sebze, meyve veya tam tahıllı ürünler tüketmelisiniz.
• Stres ve yorgunluk döngüsünü kırmak için meditasyon, yoga veya nefes egzersizleri yapmalısınız.

En önemlisi de belirtilerinizi göz ardı etmemelisiniz. Gerekirse doktor kontrolünde kan tahlili yaptırmalı ve süreci doktor kontrolünde atlatmaya çalışmalısınız.¹²

Kaynakça

1. Mevsim geçişi nedir? Nelere dikkat edilmelidir?https://sks.uskudar.edu.tr/en/what-is-the-transition-of-seasons-what-should-be-considered
2. Bahar yorgunluğu nedir? Belirtileri ve tedavi yöntemlerihttps://www.medicalpark.com.tr/saglik-rehberi/bahar-yorgunlugu
3. Homeostazi nedir?https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/homeostazi-nedir#
4. Bahar yorgunluğu nedir?https://www.ersoyhastanesi.com.tr/saglik-rehberi/bahar-yorgunlugu-nedir
5. Bahar yorgunluğu neden oluşur?https://www.florence.com.tr/guncel-saglik/bahar-yorgunlugu
6. Mevsim değişikliğinin hormona etkisihttps://scherbelclinic.com/2025/06/how-seasonal-changes-impact-womens-hormone-health/
7. Bahar yorgunluğu ve tiroidhttps://hisarhospital.com/bahar-yorgunlugu-mu-hashimoto-mu/
8. Stresin etkilerihttps://www.banutascifresko.com/yararli-bilgiler/tepeden-tirnaga-stresin-etkileri/
9. Mevsimsel Değişiklikler ve ruh sağlığı arasındaki bağlantıhttps://www.grandrisingbehavioralhealth.com/blog/the-connection-between-seasonal-changes-and-mental-health
10. Mevsim geçişlerinde yaşanan duygusal dalgalanmalara dikkathttps://www.okanhastanesi.com.tr/tr/saglik-rehberi/mevsim-gecislerinde-yasanan-duygusal-dalgalanmalara-dikkat#
11. Halsizlik neden olurhttp://acibadem.com.tr/ilgi-alani/halsizlik-neden-olur/
12. Mevsim geçişlerine karşı sağlığınızı korumak için önerilerhttps://www.alifesaglikgrubu.com.tr/makale/mevsim-gecislerine-dikkat/1808

#mevsimsel yorgunluk #bahar yorgunluğu #mevsim geçişi belirtileri #yorgunluk nedenleri #vücut direnci düşüklüğü #bağışıklık sistemi zayıflığı #d vitamini eksikliği #demir eksikliği #tiroid problemleri #hormon dengesizliği #uyku düzensizliği #mevsim değişimi etkileri #enerji düşüklüğü #stres ve yorgunluk #depresyon belirtileri #beslenme eksiklikleri #kan şekeri dengesizliği #vücut adaptasyonu #hastalık belirtileri #tıbbi yorgunluk nedenleri #kronik yorgunluk sendromu #mevsimsel depresyon #psikolojik yorgunluk #metabolizma yavaşlaması #mevsim geçişinde sağlık önerileri