Reflü ile Yaşam: Semptomlar, Tedavi Yöntemleri ve Beslenme İpuçları

Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH), mide asidinin ağız ve mideyi birbirine bağlayan özofagus (yemek borusu) adı verilen tüpe tekrar tekrar geri kaçtığı bir durumdur. Genellikle kısaca reflü olarak adlandırılır. Mideden geri kaçan asidik içerik özofagusun yüzeyini tahriş etmesine yol açabilir.

Dünyada en çok kabul gören GÖRH tanımı, haftada en az bir kez pirozis (göğüste yanma hissi) ve/veya regürjitasyon (ağza acı-ekşi tat gelmesi) şikayetlerinin olmasıdır. Yapılan çalışmalar Türkiye’de yaklaşık olarak her 4 kişiden 1’inde gastroözofageal reflü hastalığı GÖRH olduğunu ortaya koymaktadır.

GÖRH hastalarında yukarıda bahsettiğimiz pirozis ve regürjitasyonun yanında öksürük, larenjit, astım, dental erozyonlar ve göğüs ağrısı gibi semptomlar da gelişebilir. Kronik reflü hastalığı tedavi edilmediği takdirde mide asidinin yemek borusunda oluştuğu tahribat sebebiyle mukozada hasar, kanama, ülser gibi komplikasyonlar gelişebilir. Uzun süren reflüye bağlı olarak yemek borusunun hücrelerinde değişiklikler olmaya başlar. Bu hücrelerden Barrett Özafagus denen bir kanser türü gelişebilir.

Reflü Semptomları ve Tedavi Yöntemleri

GÖRH’de proton pompa inhibitörleri gibi mide asidini baskılayan tedavi yöntemlerinin yanında yaşam tarzı değişiklikleri de oldukça önemli bir yer tutmaktadır. İşte reflü semptomlarını azaltmak için bazı etkili yöntemler:

• Postür Değişikliği: Yatış pozisyonlarının GÖRH semptomlarının gelişimini etkileyebileceğine dair çeşitli veriler bulunmaktadır. Dik durduğumuzda daha zor yukarı kaçan asidik mide içeriği, geceleri yattığımız zaman daha kolay şekilde yukarı kaçıp yemek borusunu tahriş etmektedir. Yatak başı yükseltmenin gece reflüsünde anlamlı azalmalar sağladığı çalışmalarca gösterilmiştir.
• Sigara Kullanımı: Sigara içiminin GÖRH’ü artırıcı rolü olduğunu düşündüren yayınlar bulunmakla birlikte bu etkinin mekanizması henüz aydınlatılamamıştır. Farklı çalışmalarda sigara içimi sırasında yemek borusu ve mideyi birleştiren kısımda ani gevşemeler olduğunu ortaya koymuştur. Bu gevşeme neticesinde asidik mide içeriği daha kolay bir şekilde yemek borusuna geri kaçıp reflü semptomlarını oluşturabilmektedir.
• Obezite ve Reflü İlişkisi: Obezite ve artmış vücut yağ dokusunun GÖRH gelişimi için önemli risk faktörleri olduğuna dair veriler mevcuttur. Fazla kilosu olan kişilerde artmış karın içi basınç, bozulmuş gastrik boşalma, yemek borusu ve mideyi birleştiren kısımdaki gevşeme reflü semptomlarına sebep olmaktadır. Kilo vermenin GÖRH semptomlarında düzelmeye neden olduğu çeşitli çalışmalarca gösterilmiştir.
• Fiziksel Aktivite: Aşırı egzersizin reflüyü tetikleyebileceği çeşitli çalışmalarda gösterilmişken, orta veya hafif şiddetli egzersizle GÖRH semptomlarında artış olmadığı hatta hafif rutin fiziksel aktivitenin reflü semptomlarını önlediğine dair çalışmalar da bulunmaktadır.

Reflü Diyet Önerileri

Çeşitli gıda maddelerinin GÖRH semptomlarına neden olduğu ve bu semptomları arttırdığına dair genel bir görüş mevcuttur.

• Yağlı ve Kızartılmış Gıdalar: Çalışmalarda yüksek yağ oranına sahip besinlerin, mide boşalmasını yavaşlatabildiği ve yemek borusuyla midenin birleştiği yeri gevşeterek reflü ataklarını artırabildiği gösterilmiştir.
• Kafeinli İçecekler (Kahve, Çay): Kafeinin mide asidini artırabileceği ve mide kapağını gevşeterek reflü semptomlarını tetikleyebileceği düşünülmektedir.
• Baharatlı ve Acılı Yiyecekler: Baharat ve acıda bulunan kapsaisinin sindirim hızını düşürebileceği ve böylece reflü semptomlarını tetikleyeceği bazı çalışmalarda yer almaktadır.
• Çikolata: Çikolata yemek borusuyla midenin birleştiği kısımdaki kasları gevşeterek mide asidinin yemek borusuna çıkmasını kolaylaştırabilir.
• Alkol: Alkolün mide-yemek borusu bileşkesini gevşettiği gibi midenin ürettiği asit miktarını da artırarak reflüye sebep olabileceği bazı çalışmalarda gösterilmiştir. Bunun yanında alkol yemek borusunun yüzeyine de zarar vererek yemek borusunu mide asidi tahrişine karşı daha duyarlı hale getirebilir.
• Gazlı İçecekler: Gazlı içecekler midedeki iç basıncı arttırdıkları için mide asidinin yemek borusuna kaçmasını kolaylaştırabilir.
• Narenciye ve Domates: Yüksek asidik yapıları nedeniyle narenciye ve domates, yemek borusunda tahrişe sebep olabilir ve reflü semptomlarını tetikleyebilir.
• Nane: Nane tüketiminin yemek borusu ve mide bileşkesindeki kasları gevşetip reflü semptomlarına sebep olabileceği bazı araştırmalarda yer almaktadır.
• Lifli Besinler: Diyette lif tüketiminin arttırılmasının reflü gelişimi için önemli bir koruyucu faktör olduğuna dair veriler vardır.

Çeşitli gıdalarla GÖRH semptomlarının gelişimi bireysel farklılıklar göstermektedir. Bu sebeple bir bireyde reflü için risk faktörü olabilecek gıdaların diyetten çıkarılması durumunda reflü semptomlarında düzelme olup olmadığını gösteren geniş ölçekli çalışmalara ihtiyacın olduğu bilinmektedir. En uygun tavsiye için bir sağlık profesyoneline danışılmalıdır.

Kaynakça

• Türk Gastroenteroloji Derneği. (2021). Reflü Uzlaşı Raporu.https://www.nobelyum.com/uploads/2021/04/reflu-uzlasi-raporu-pdf.pdf
• Rodriguez-Stanley S, Collings KL, Robinson M, Owen W, Miner PB Jr. The effects of capsaicin on reflux, gastric emptying and dyspepsia. Aliment Pharmacol Ther. 2000 Jan;14(1):129-34. doi: 10.1046/j.1365-2036.2000.00682.x. PMID: 10632656.
• Ness-Jensen E, Lagergren J. Tobacco smoking, alcohol consumption and gastro-oesophageal reflux disease. Best Pract Res Clin Gastroenterol. 2017 Oct;31(5):501-508. doi: 10.1016/j.bpg.2017.09.004. Epub 2017 Sep 7. PMID: 29195669.
• Bulat R, Fachnie E, Chauhan U, Chen Y, Tougas G. Lack of effect of spearmint on lower oesophageal sphincter function and acid reflux in healthy volunteers. Aliment Pharmacol Ther. 1999 Jun;13(6):805-12. doi: 10.1046/j.1365-2036.1999.00528.x. PMID: 10383511.

#Gastroözofageal reflü hastalığı #Reflü semptomları #Reflü tedavi yöntemleri #Doğru beslenme ipuçları #Reflü diyet önerileri #Obezite ve reflü ilişkisi #Reflü beslenme alışkanlıkları