Sağlığınız İçin Değer 2 | Sağlık Nedir? Hastalık Nedir? Ben Hangi Noktadayım?
Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımına göre sağlık herhangi bir hastalık ve güçsüzlük halinin olmaması ve bedenen, ruhen ve sosyal bakımdan tam bir iyi olma durumudur.
Türk Dil Kurumu tanımına göre sağlık ise “bireyin fiziksel, sosyal, ruhsal yönden tam bir iyilik durumunda olması, vücut esenliği, esenlik, sıhhat, afiyet” olarak tanımlanmaktadır.
Türk Dil kurumu tanımına göre hastalık ise “organizmada birtakım değişikliklerin ortaya çıkmasıyla sağlığın bozulması durumu, rahatsızlık, dert, illet, maraz” anlamına gelmektedir.
Bu tanımlara göre sağlık ile hastalık arasında çok ince bir çizgi vardır.
Hasta olduğumuzda bazı belirtiler ortaya çıkar, bu belirtiler (bir hastalığın anlaşılmasına yardım eden şey, alamet, nişan, nişane) şiddetlendikçe ve bizi rahatsız etmeye başladıkça hekime gideriz.
Hekim muayene esnasında bu belirtilere eşlik eden bulgular (vücuttaki işlevsel bir bozukluğun veya hastalığın belirlenmesine yarayan, hekimin saptadığı işaret) var mı diye bizi muayene eder.
Eğer belirtilere eşlik eden bulgular varsa ya da daha ileri seviyede engellilik (engelli olma durumu) tespit edilirse hekim hastalık teşhisi koyar ve artık bir hastalık durumundan bahsedebiliriz.
Hastalıklar erken tespit edilip tedavi edilmediğinde morbidite (hastalık oranı, düzeyi) ve mortalite (ölüm oranı, düzeyi) dediğimiz hastalık ve ölüm oranlarının artma riski doğar.
Hastalık olmayan durumlarda ise sağlık veya iyilik halinden bahsedebiliriz.
İngilizce’de “wellness” olarak da tanımlanan “iyilik hali”nin, sağlık durumunun sürdürülebilmesi için sağlık bilincimizin yüksek olması gerekir.
Bu bilinci geliştirebilmek için kendimizi sağlıklı yaşamak (doğru gıdalarla beslenmek, yeterli egzersiz yapmak, sigara, uyuşturucu gibi zararlı maddelerden uzak durmak, yeterli uyumak gibi) konusunda eğitebiliriz.
Öğrendiklerimizi uygulamaya da başladığımızda ise daha yüksek seviyede sağlıklı bir yaşam yaşabilir, iyilik halini deneyimleyebiliriz.
Peki şimdi o zaman tüm bu bilgiler ışığında sağlığımızla, genel iyilik durumumuzla ilgili genel bir farkındalık ve koçluk çalışması yapmaya ne dersiniz?
Yanıtınız evet ise…o zaman gelin şimdi aşağıdaki 12 başlıkta kendi iyilik halinizin genel bir değerlendirmesini yapabileceğiniz bir 10-15 dakikayı kendinize ayırın.
Bu değerlendirmeyi 10 puan üzerinden yapın. Bir başlıkta kendinizi çok mutsuz hissediyorsanız lütfen o başlıktaki puanınızı 0 puan olarak işaretleyin, orta halli hissediyorsanız 5 puan, eğer o başlıkta kendinizi mükemmel hissediyorsanız da 10 puan olarak işaretleyin. Ya da aradaki puanlara mevcut durumunuzu daha yakın hissediyorsanız hissettiğiniz puanı verin (örneğin orta ile iyi arasında hissediyorsanız 7 puan gibi bir puan verin).
Örneğin..kendinizi ne kadar seviyorsunuz, kendi hayatınız ve sağlığınızla ilgili ne kadar kişisel sorumluluk alıyorsunuz diye size sorsak, kendinize kaç puan verirsiniz? Eğer “orta düzeyde” gibi bir hissediyorsanız buna 5 puan verin ve aşağıdaki gibi işaretleyin.
Şimdi aşağıdaki 12 başlık için kendi değerlendirmenizi yapın.
Ve şimdi de son olarak arkanıza yaslanıp, puanlarınıza bakıp aşağıdaki sorulara yanıt vermeye çalışın.
- Kendinize en iyi puanları hangi başlıklarda verdiniz?
- Peki ya en düşük puanları?
- Hangi başlıklardaki puanınız sizi mutlu etti, hangisi mutsuz?
- Daha yüksek bir puana, hatta belki 10 puana ulaşabilmek için üzerinde çalışmak istediğiniz bir başlık var mı, varsa hangisi?
- Peki bu başlıkta kendinizi geliştirmek için bir adım atmak ister misiniz?
- Yanıtınız evet ise atmak istediğiniz ilk adım ne olurdu? Peki ya bir sonraki?
- Bu adımları ne zaman atmak istersiniz?
Referanslar:
- Türk Dil Kurumu Sözlükleri (https://sozluk.gov.tr)
- Arloski, M. (2014). Wellness Coaching for Lasting Lifestyle Change (2nd ed.). Whole Person Associates.
- Travis, J. W., & Ryan, R. S. (2004). The Wellness Workbook: How to Achieve Enduring Health and Vitality (3rd ed.). Celestial Arts.
Koçluk ve sağlık koçluğu alanındaki güncel kaynaklardan da yararlanılarak hazırlanan bu yazılar doktora danışmanın yerine geçmez. Yazılar sağlık konusunda genel bir farkındalık yaratmak ve kişisel sağlığınız üzerine düşünmek amacı ile hazırlanmıştır. Lütfen sağlık sorunlarınız varsa hekiminize danışınız.
