Takıntı Hastalığı Belirtileri ve Nedenleri Nelerdir?
Takıntı hastalığı olarak bilinen Obsesif Kompulsif Bozukluk (genellikle OKB olarak kullanılmaktadır), istenmeyen korku ve düşüncelerin yönlendirdiği davranışlar bütününü ifade eder. İstenmeyen korku ve düşüncelerin yarattığı takıntılar zamanla kompulsiyon olarak adlandırılan tekrarlayan davranışların ortaya çıkmasına neden olur.
OKB farklı konularda takıntılar geliştirmeye neden olan bir rahatsızlıktır. Mikroplardan aşırı korkmak ve bu nedenle de elleri tekrar tekrar yıkamak gibi örnekler görülebilir. OKB’si olan kişiler şiddetli kaygı ve sıkıntılar yaşar. Kompulsiyonlar yani tekrarlanan eylemler bu rahatsızlığa sahip kişilerde geçici rahatlama sağlar. OKB ilerlediğinde tekrarlayan takıntılı eylemler günlük yaşam aktivitelerini ciddi şekilde etkileyebilir.
Takıntı Hastalığına Ne Sebep Olur?
Obsesif Kompulsif Bozukluğun (OKB) kesin nedeni bilinmemekle birlikte, bazı faktörlerin hastalığın ortaya çıkmasında rol oynadığı düşünülmektedir. Kişiden kişiye OKB nedenleri değişebilir. Bazı durumlarda farklı psikolojik durumların ortak nedenleri devreye girebilir. Genel olarak OKB’ye sebep olduğu bilinen bazı faktörler şunlardır;
- Genetik Faktörler: Bazı durumlarda OKB ebeveynlerin genetik aktarımı olarak ortaya çıkabilir.
- Biyolojik/Nörolojik Faktörler: Yapılan bazı çalışmalar OKB'nin gelişimini beyindeki serotoninin kimyasal dengesizliğine bağlamaktadır.
- Yaşamsal Değişiklikler: Kişiye bir anda sorumluluk yükleyen iş değişimi ya da çocuk sahibi olmak gibi yaşamsal değişiklikler OKB’yi tetikleyebilir.
- Davranışsal Faktörler: Küçük yaştan itibaren aşırı düzenli, titiz, sorumluluklarına fazla düşkün kişilerde OKB görülme riski daha fazladır.
- Kişisel Deneyimler: Şiddetli travmalar yaşayan kişilerde OKB’nin ortaya çıkma riski daha yüksek olabilir. Örneğin, bir zehre yanlışlıkla dokunmuş ve bundan dolayı sorun yaşamış bir kişide sürekli ellerini yıkama takıntısı oluşabilir.
Takıntı Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Obsesif kompulsif bozukluk genellikle obsesyonları ve kompulsiyonları birlikte kapsayan belirtilerle ortaya çıkar. Ancak bazen bu belirtilerin sadece takıntı yani kompulsiyon belirtileri olması da mümkündür. Takıntıların ve tekrar eden davranışların mantığın ötesinde olup olmadığını anlamak zor olabilir.
Obsesyon Belirtileri
OKB takıntıları sürekli olarak geri gelen istenmeyen ve kalıcı düşünceler, dürtüler ya da görüntüler olarak ortaya çıkar. Bu takıntılar başka işlerle uğraşmanıza engel olacak kadar güçlü olabilir. Takıntıların genel temaları şu şekildedir;
- Kirlenmekten çok korkmak,
- Belirsizliklerle baş edememek,
- Şüphe duymak,
- Her şeyin düzenli veya dengeli olmasını istemek,
- Kontrolü kaybetme, kendine ya da başkalarına zarar verme düşüncelerine kapılma,
- Saldırganlık, cinsellik veya din gibi konularda rahatsız edici düşüncelere kapılmak.
Takıntı belirtilerinin en bilinen örnekleri şunlardır;
- Başkalarının dokunduğu nesnelere kirlenme korkusuyla dokunamama,
- Kapının kapatıldığından ya da ocağın söndürüldüğünden sürekli şüphe duyma,
- Nesneler düzenli görünmediğinde yoğun stres yaşama,
- El sıkışmak gibi günlük davranışlardan uzak durma,
- Kontrolü kaybetme, kendine ya da başkalarına zarar verme düşüncelerine kapılma,
- Toplumsal ortamlarda uygun davranamama endişesi.
Kompulsiyon Belirtileri
OKB kompulsiyonları, kişinin kendini yapmaya mecbur hissettiği davranışlardır. Bu davranışlar takıntıyla ilgili kaygıyı azaltmak ve kötü sonuçları önlemek için tekrar edilir. Takıntılarda olduğu gibi kompulsiyonların da belli bazı temaları vardır. Şöyle ki;
- Kontrol etme,
- Sıkı bir rutini takip etme,
- Sipariş verme,
- Yıkama, temizleme,
- Sayma,
- Güvence talep etme.
Kompulsiyon belirtilerinin en genel örnekleri şöyledir;
- Cilt zarar görene kadar elleri yıkama,
- Kilitli olduklarından emin olunsa bile kapıları tekrar ve tekrar kontrol etme,
- Belirli kalıplarda sayı sayma,
- Bir duayı ya da kelimeyi sessizce fısıldama,
- Nesneleri aynı yöne bakacak şekilde düzenleme.
- Güvence talep etme.
Sıklıkla mükemmeliyetçilikle karıştırılan OKB arasında ciddi farklar vardır. Düzenli, titiz, mükemmel sonuçlar arayan biri olabilirsiniz. Ancak takıntılar, tekrarlayan davranışlarınız varsa ve bunlar hayat kalitenizi etkiliyorsa mutlaka bir uzman doktora görünmelisiniz.
Kaynakça
#takıntı hastalığı
#obsesif kompulsif bozukluk
#OKB
#takıntı belirtileri
#OKB tedavisi
#OKB sebepleri
#obsesyon
#kompulsiyon
#ruh sağlığı
