17 Mayıs 2024 Dünya Hipertansiyon Günü

Hipertansiyon, dünya çapında artan bir halk sağlığı sorunudur. Hipertansiyon, kan basıncının sürekli olarak yüksek olması durumudur. Kan basıncı ise kalp kan pompaladığında dolaşan kanın damar duvarlarına uyguladığı kuvvete denir. Normalde belli bir değerde olmalıdır. Hipertansiyonda belirgin belirtiler çoğunlukla gözlenmez ve uzun süre fark edilmeyebilir. Ancak ilerleyen zamanlarda yüksek kan basıncı; kalp hastalıkları, böbrek hastalıkları ve diğer ciddi sağlık sorunları riski oluşturabilir. 

Ülkemizde her 3 kişiden biri hipertansiyon hastası olup, %46 hastanın tansiyon seviyeleri kontrol altında değildir.

Hipertansiyon genellikle primer ve sekonder hipertansiyon olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Primer hipertansiyonda altta belirli bir neden yatmaz ve çoğu hipertansiyon vakası bu grupta yer alırken sekonder hipertansiyonda altta yatan nedeni vardır ve genellikle böbrek hastalığı, hormonal dengesizlikler gibi sağlık sorunlarına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.

Hipertansiyonun teşhisi kan basıncının belirli bir süre boyunca ölçülmesini içerir. Normal bir yetişkinde kan basıncı çoğunlukla 120/80 mm Hg civarındadır. Hipertansiyon teşhisi konulabilmesi için kan basıncının sürekli olarak 140/90 mm Hg veya daha yüksek ölçülmesi gerekmektedir.

Hipertansiyonun doğru bir şekilde ölçülmesi, tedavi planının belirlenmesi ve hastalık kontrolünün sağlanması açısından oldukça önemlidir. Tansiyon ölçümlerinde dikkat edilmesi gereken noktalar:

1. Ölçüm öncesinde en az 5 dakika dinlenilmeli.
2. Kolu dayayacak uygun bir koltuk veya sandalye seçilmeli.
3. Gerekirse kol için destekleyici bir yastık veya havlu kullanılmalı.
4. Ortamın sessiz ve sıcak olduğundan emin olunmalı.
5. Ölçüm yapılacak kişinin rahat ettiğinden ve üşümediğinden emin olunmalı.
6. Ölçüm öncesi egzersizden, kafeinli içeceklerden ve sigaradan kaçınılmalı.
7. Sıkmayan giysiler tercih edilmeli.
8. Ölçüm esnasında dikkat edilmesi gereken noktalara uygun hareket edilmeli: konuşulmamalı, sırt desteklenmeli, kol kalp seviyesinde yerleştirilmeli, oturmalı, kol desteklenmeli, el yumruk yapılmamalı, bacak bacak üstüne atılmamalı, ayaklar düz tutulmalı
9. Ölçüm sonuçları kaydedilmeli

Bu adımları uygulayarak doğru kan basıncı ölçümü yapabilirsiniz.

Hem sağlık uzmanları hem de bireyler, doğru ölçüm tekniklerini öğrenmelidir ve düzenli olarak kişilerin kan basıncı kontrol edilmelidir.

Tedavinin ilk aşaması farkındalılık ve yaşam tarzı değişiklikleri olarak söylenebilir. Yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisiyle birlikte hipertansiyon tedavisinde etkilidir. Yaşam tarzı değişiklikleri, kan basıncı "normal" değerlerden yüksek olan herkes için önerilir.

Sağlıklı yaşam tarzlarını benimsemek, egzersiz yapmak, kilo vermek, meyve ve sebzeler açısından zengin bir diyet yapmak ve önerilen miktardan daha az sodyum almak, alkol tüketiminden kaçınmak ve sigara içmemek, hipertansiyonu önlemek veya kontrol altına almak için etkili yaşam tarzı terapileridir.

Hipertansiyonu olan hastalarda düşük ila orta yoğunlukta antrenmanlar gerekli olup egzersizi güvenli ve etkili hale getirmek için özel programlar yapılmalıdır. Evde veya uzman eşliğinde yapılan egzersiz programları, hipertansiyonun tedavisinde yardımcı tedavi olabilir ve risk faktörlerinin azaltılmasına katkı sağlayabilir. 

Egzersiz; arteriyel hipertansiyonun etkilerini önlemekte veya azaltmada önemli bir rol oynar, hipertansiyonu olan bireyler arasında koruyucu etki gösterir.

Diyet uygulamaları, hafif hipertansiyonu önleyebilmekte veya kontrol altında tutabilmektedir. En çok uygulananlar, meyve, sebze ve düşük yağlı süt ürünleri bakımından zengin olan diyet uygulamaları, Hipertansiyonu Durdurma (DASH) diyeti ve DASH düşük sodyum diyetidir.

Hipertansiyonu olan hastalarda sodyum alımının azaltılması, kan basıncının düşürülmesinde etkili olmaktadır.

Yaygın olarak tanıtılan DASH diyeti, Akdeniz diyeti gibi diğer diyetler ise hipertansiyonun kontrolünü destekleyen önemli bir terapötik yaşam tarzı değişikliğidir. Bu beslenme yönergeleri, meyve, sebze, tahıl, süt ürünleri ve potasyum, magnezyum, kalsiyum ve fosfor açısından zengin gıdaların tüketimini önermektedir. Sodyum alımının kısıtlanması, kan basıncını düşürmede oldukça önemlidir. Diyet uygulamaları diğer tedavi uygulamalarına oldukça destek olan yöntemlerdendir.

Stresli yaşam tarzından, depresyondan ve anksiyeteden kaçınmak da yüksek kan basıncını azaltmaya yardımcı olmaktadır. Ancak, yaşam tarzı değişikliği sürekli uyumu gerektiren dinamik bir süreçtir. Uygulandığı takdirde kan basıncının azaltılmasında ve hipertansiyonu olan hastalarda farmakolojik tedavinin yanında yardımcı bir tedavi seçeneği oluşturulmasında katkı sağlar.

Hipertansiyon tedavi edilmezse, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir, bu nedenle düzenli kan basıncı kontrolü, yaşam tarzı değişiklikleri ve uygun tedavi önemlidir.

Referans:

1. Manfredini F, Malagoni AM, Mandini S, Boari B, Felisatti M, Zamboni P, Manfredini R. Sport therapy for hypertension: why, how, and how much? Angiology. 2009 Apr-May;60(2):207-16. doi: 10.1177/0003319708316012. Epub 2008 Sep 15. PMID: 18796453.
2. Türk Hipertansiyon  Prevalans Çalışması - PatenT2, 2012 www.turkhipertansiyon.org/ppt/PatenT2.ppt
3. Ozemek C, Tiwari S, Sabbahi A, Carbone S, Lavie CJ. Impact of therapeutic lifestyle changes in resistant hypertension. Prog Cardiovasc Dis. 2020 Jan-Feb;63(1):4-9. doi: 10.1016/j.pcad.2019.11.012. Epub 2019 Nov 20. PMID: 31756356; PMCID: PMC7257910.
4. Mahmood S, Shah KU, Khan TM, Nawaz S, Rashid H, Baqar SWA, Kamran S. Non-pharmacological management of hypertension: in the light of current research. Ir J Med Sci. 2019 May;188(2):437-452. doi: 10.1007/s11845-018-1889-8. Epub 2018 Aug 22. PMID: 30136222.
5. Savica V, Bellinghieri G, Kopple JD. The effect of nutrition on blood pressure. Annu Rev Nutr. 2010 Aug 21;30:365-401. doi: 10.1146/annurev-nutr-010510-103954. PMID: 20645853.
6. https://tekinakpolat.com/tansiyonu-dogru-olcmek/
7. Di Raimondo D, Buscemi S, Musiari G, Rizzo G, Pirera E, Corleo D, Pinto A, Tuttolomondo A. Ketogenic Diet, Physical Activity, and Hypertension-A Narrative Review. Nutrients. 2021 Jul 27;13(8):2567. doi: 10.3390/nu13082567. PMID: 34444726; PMCID: PMC8398985.

#Hipertansiyon #hipertansiyon #nobelyum #nobelilaç #Sağlık için Değer