2 Yılda Bir Önlem Amaçlı Mamografi Çekilmeli!

Meme Kanseri Nedir?

Meme kanseri, anormal meme hücrelerinin kontrolden çıktığı ve tümör oluşturduğu bir hastalıktır. Kontrol edilmezse, tümörler vücuda yayılabilir ve ölümcül hale gelebilir.

Meme kanseri hücreleri, süt kanallarının ve/veya memenin süt üreten lobüllerinin içinde başlar. En erken form (in situ) hayatı tehdit edici değildir. Kanser hücreleri yakındaki meme dokusuna yayılabilir. Bu, kitle veya kalınlaşmaya neden olan tümörler oluşturur.

Çevre dokuyu istila etmiş tümörler, yakındaki lenf düğümlerine veya diğer organlara yayılabilir (metastaz). Metastaz ölümcül olabilir.

Ne sıklıkta görülür ve ne kadar tehlikelidir?

2020'de dünya çapında 2,3 milyon kadına meme kanseri teşhisi kondu ve 685.000 ölüm gerçekleşmiştir. 2020 sonu itibariyle, son 5 yılda meme kanseri teşhisi konan 7,8 milyon kadın vardır ve en sık görülen kanser olmuştur.

Kimler risk altındadır?

Kadın cinsiyet en güçlü meme kanseri risk faktörüdür. Meme kanserlerinin yaklaşık %0,5-1'i erkeklerde görülür. Erkeklerde meme kanseri tedavisi, kadınlarla aynı yönetim ilkelerini takip eder.

Artan yaş, obezite, zararlı alkol kullanımı, ailede meme kanseri öyküsü, radyasyona maruz kalma öyküsü, üreme öyküsü (adet dönemlerinin başladığı yaş ve ilk gebelik yaşı gibi), tütün kullanımı ve menopoz sonrası hormon tedavisi gibi bazı faktörler meme kanseri riskini artırır. Meme kanserlerinin yaklaşık yarısı, cinsiyet (kadın) ve yaş (40 yaş üstü) dışında tanımlanabilir meme kanseri risk faktörü olmayan kadınlarda gelişir.

Bazı kalıtsal yüksek penetranslı gen mutasyonları meme kanseri riskini büyük ölçüde artırır, en baskın olanı BRCA1, BRCA2 ve PALB-2 genlerindeki mutasyonlardır. Bu majör genlerde mutasyona sahip olduğu tespit edilen kadınlar, her iki memenin cerrahi olarak çıkarılması gibi risk azaltma stratejilerini düşünebilir.

Belirtileri Nedir?

Çoğu insan, kanser henüz erken olduğunda herhangi bir semptom yaşamaz.

Meme kanseri belirtileri şunları içerebilir:

Genellikle ağrısız bir meme yumrusu veya kalınlaşması
Memenin boyutunda, şeklinde veya görünümünde değişiklik
Çukurlaşma, kızarıklık, çukurlaşma veya ciltteki diğer değişiklikler
Meme başı görünümünde veya meme başını çevreleyen deride (areola) değişiklik
Meme ucundan anormal veya kanlı sıvı

Meme kitlelerinin çoğu kanser değildir. Kanserli meme kitlelerinin, küçük olduklarında ve yakındaki lenf düğümlerine yayılmadıklarında başarılı bir şekilde tedavi edilme olasılığı daha yüksektir.

Meme kanserleri vücudun diğer bölgelerine yayılabilir ve diğer semptomları tetikleyebilir. Çoğu zaman, en yaygın ilk saptanabilir yayılma bölgesi, kol altındaki lenf düğümleridir, ancak hissedilemeyen kanser taşıyan lenf düğümlerine sahip olmak mümkündür.

Zamanla, kanserli hücreler akciğerler, karaciğer, beyin ve kemikler dahil olmak üzere diğer organlara yayılabilir. Bu bölgelere ulaştıklarında, kemik ağrısı veya baş ağrısı gibi kanserle ilgili yeni semptomlar ortaya çıkabilir.

Nasıl tedavi edilir?

Meme kanseri tedavisi, kanserin alt tipine ve memenin dışında lenf düğümlerine (evre II veya III) veya vücudun diğer bölgelerine (evre IV) ne kadar yayıldığına bağlıdır.

Doktorlar, kanserin geri gelme olasılığını (nüks) en aza indirmek için tedavileri birleştirir. Bunlar şunları içerir:

Meme tümörünü çıkarmak için ameliyat
Meme ve çevre dokularda nüks riskini azaltmak için radyasyon tedavisi
Hormonal tedaviler, kemoterapi veya hedefe yönelik biyolojik tedaviler dahil olmak üzere kanser hücrelerini öldürmek ve yayılmayı önlemek için ilaçlar.

Ameliyat ile sadece kanserli doku (lumpektomi olarak adlandırılır) veya tüm meme (mastektomi) çıkarılabilir. Kanserin yayılma potansiyelini değerlendirmek için lenf düğümlerini de çıkarılabilir.

Radyasyon tedavisi, meme dokusunda ve/veya lenf düğümlerinde geride kalan mikroskobik kanserleri tedavi eder ve kanserin göğüs duvarında tekrarlama olasılığını en aza indirir.

Meme kanserlerini tedavi etmek için kullanılan ilaçlar, özel testlerle belirlenen kanserin biyolojik özelliklerine göre seçilir (tümör belirteci tayini).

Meme kanserleri için cerrahi öncesi (neoadjuvan) veya sonrası verilebilen (adjuvan) medikal tedaviler, kanserlerin biyolojik olarak alt tiplendirilmesine dayanır. Östrojen reseptörü (ER) ve/veya progesteron reseptörü (PR) bulunduran bir tümörün, tamoksifen veya aromataz inhibitörleri gibi endokrin (hormon) tedavilerine yanıt vermesi muhtemeldir. Bu ilaçlar 5-10 yıl boyunca ağızdan alınır ve bu "hormon pozitif" kanserlerin tekrarlama şansını neredeyse yarı yarıya azaltır.

ER veya PR bulundurmayan tümörler "hormon reseptörü negatiftir" ve kanser çok küçük olmadıkça kemoterapi ile tedavi edilmesi gerekir. Günümüzde mevcut olan kemoterapi rejimleri, kanserin yayılma veya nüks olasılığını azaltmada çok etkilidir ve genellikle ayakta tedavi olarak verilir. Meme kanseri için kemoterapi genellikle komplikasyon yokluğunda hastaneye yatış gerektirmez.

Meme tümörleri, HER-2/neu onkogeni adı verilen bir molekülü bağımsız olarak bulundurabilir. Bu "HER-2 pozitif" kanserler, trastuzumab gibi hedefe yönelik biyolojik ajanlarla tedaviye uygundur. Bu biyolojik ajanlar çok etkilidir ama aynı zamanda çok pahalıdır, çünkü bunlar kimyasallardan ziyade antikorlardır. Hedefe yönelik biyolojik tedaviler, kanser hücrelerini öldürmede etkili olmaları için kemoterapi ile birleştirilirler.

Radyoterapi meme kanseri tedavisinde çok önemli bir rol oynar. Erken evre meme kanserlerinde radyasyon, bir kadının mastektomi geçirmesini önleyebilir. Daha ileri evre kanserlerde, radyoterapi, mastektomi yapıldığında bile kanser nüks riskini azaltabilir. Meme kanserinin ileri evresi için, bazı durumlarda, radyasyon tedavisi hastalıktan ölme olasılığını azaltabilir.

Meme kanseri tedavilerinin etkinliği, tedavinin tam seyrine bağlıdır. Kısmi tedavinin olumlu bir sonuca yol açma olasılığı daha düşüktür.

Korunmak için ne yapabiliriz?

Tüm kanserlerde olduğu gibi meme kanserinde de erken tanı ile tedavi mümkündür. Dolayısıyla korunmaktan çok, erken farketmek değerlidir.

Bunun için;

• 20 yaşından sonra adetin bittiği tarihten sonraki hafta kendi kendinize meme muayenesi yapınız

• 30-40 yaş arası bir defa mammografi çektiriniz

• 40 yaşından sonra yılda bir veya iki defa mammografi çektiriniz.

Kendi kendine meme muayanesi nasıl yapılır?

10 dakika süren bu işlemde sırasıyla;

Önce bakın

Bir aynanın karşısında vücut serbest poziyonda iken ve eller belde iken memeleriniz arasında fark var mı? Eğildiğinizde bir fark oluşuyor mu? Meme derisi üzerinde kızarıklık, şişlik, pütürcükler (portakal kabuğunda olduğu gibi) geliyor mu?
Meme başında renk veya şekil değişikliği var mı?

Sonra dokunun

Muayene edeceğiniz meme tarafındaki kolunuzu yukarı doğru kaldırın, elinizin içi kafanızın arkasına baksın. Memelerinizin üst, yan ve alt bölgelerinde parmaklarınızı gezdirin. Elinize sertlik, şişlik geliyor mu?
Aynı pozisyonda her iki koltukaltınızın üzerinde parmaklarınızı hafifçe bastırarak gezdirin. Elinize şişlik, yumru geliyor mu?
Meme başınızı hafifçe sıkın. Akıntı geliyor mu? Ağrı var mı?

Bunları uzanırken de tekrarlayın

Referanslar