Bir ‘Solukta’ Alerjik Rinit

rinjit

Alerjik Rinit Nedir?

Rinit (nezle) burun dokusunun iltihabıdır. Kabaca populasyonun %40’nı etkilediği bilinmektedir. Alerjik ve alerjik olmayan başlıklar halinde incelenen rinitin %10-20’si alerjik nedenlerden dolayı oluşmaktadır. Alerjik rinit, aynı zamanda astım ve konjonktivitle (kırmızı göz) sıkı ilişkisi vardır.1

Alerjik Rinit Neden Olur?

Bağışıklık sitemimiz yabancı maddelere karşı ,savunma amacıyla IgG tipinde antikor oluşturur. Ancak bazı kişiler nedenini tam olarak bilemediğimiz oldukça karmaşık mekanizmalar ile bu yabancı maddelere karşı IgE tipinde antikorlar üretir. IgE yanıtı oluşturan bu maddelere alerjen, kişilere de alerjik birey adı verilir. Alerjen olarak tanımladığımız bu maddeler vücuda tekrar girdiğinde IgE-Alerjen etkileşimi olur. Bu etkileşim ile mast adı verilen hücrelerden histamin ve birçok tetikleyici kimyasal maddeler salınır ve tutulan organa göre (burun, göz, akciğerler, cilt vb) tipik alerji belirtileri ortaya çıkar.2

Alerjen adı verilen yabancı maddeler nelerdir diye soracak olursak; polenler (çiçek tozları), ev tozu akarları, hava kirliliği, sigara dumanı, hayvan tüyleri, bazı ilaçlar (ACE inhibitörleri, NSAİİ’lar, bazı hormonlar vb) olduğunu görürüz.1 Alerjik rinitli hastalarda alerjenlerden başka sigara dumanı, keskin kokular, aşırı sıcak ve nemli ortamlarda da şikayetlere neden olabilir.2

Alerjik Rinit Belirtileri Nelerdir?

Burun mukozasında şişlik, dolgunluk hissi, burunda tıkanıklık, kaşınma ve akıntı en sık belirtilerdir. Bu şikayetlere konjonktivit eklenmişse gözlerde kızarma, sulanma, kaşınma bulguları da eşlik eder.Hapşırık ve damak kaşıntısı sık bulgulardır. Gözlerde sulanmaya göz altı morluğu eşlik edebilir.2

Alerjik Rinit Tanısı Nasıl Konur?

Rinit tanısının konulmasında hastanın detaylı öyküsünün alınması çok önemlidir. Semptomların özellikleri, mevsimsel olup olmadıkları, neden olan faktörler ve ailesel öykü tetikleyicilerin belirlenmesi açısından sorgulanmalıdır. Bazı hastaların şikayetleri yıl boyu sürer. Bu hastalar daha çok ev tozu akarları, evcil hayvan alerjenleri, mantar sporları gibi ev içinde bulunan alerjenlere duyarlıdır ve önlem alınmadığı takdirde yıl boyu şikayetleri devam eder.

Hastanın öyküsünün alınmasından sonra tanı için burun akıntısında eozinofil aranabilir. Tetikleyicilerin belirlenmesi amacıyla deri prik testleri yapılır. Hastanın durumuna göre ayırıcı tanı için endoskopi ve sinüs tomografisi çekilebilir. Alerjik rinit semptomlarınız varsa alerji ve immünoloji uzmanı tarafından değerlendirilmeniz gerekmektedir.2

Alerjik Rinit Nasıl Tedavi Edilir?

Eğer alerjik rinitiniz varsa ve tetikleyiciler belirlenmiş ise bunlardan korunmak tedavinin ilk ve en önemli basamağını oluşturmaktadır.

İlaç tedavisi olarak antihistaminler (ağızdan ve sprey), kortizonlu spreyler ve tuzlu su kullanılır. Burunda tıkanıklık fazla ise ilk başta dekonjestanlar kısa süreli (dört günden az) kullanılabilir. Akıntı çok fazla ise ipratropium burun spreyleri faydalı olabilir. Alerjik reaksiyona bağlı olarak gelişen burun tıkanıklığında kortizonlu spreyler oldukça etkilidir.

İmmünoterapi (aşı tedavisi) alerjik rinit tedavisinde kullanılabilir. İyi seçilmiş hastalarda immünoterapi hem hastalığın tedavisinde hem de gelişebilecek astım gibi hastalıkların önlenmesinde etkili olabilir. İmmünoterapi enjeksiyon yolu ile yapılabildiği gibi son zamanlarda oral yol ile yapılan aşılar da bulunmaktadır. Ancak unutmamak gerekir ki immünoterapi yapılacak hasta seçimi tedavinin başarısı için son derece önemlidir. Uzun bir sürece (3-5 yıl) başlarken immünoterapiye alerji ve immünoloji uzmanı ile birlikte karar verilmelidir.2

 

Referanslar:

  1. Small et al. Allergy Asthma Clin Immunol 2018, 14(Suppl 2):51
  2. https://www.aid.org.tr Alerjik Rinit

Daha iyi bir kullanıcı deneyimi sunmak ve hizmetlerimizi daha etkin sunmak için, üçüncü kişilere ait olanlar da dahil, çerezler ve benzer teknolojiler kullanmaktayız. Detaylı bilgi için Gizlilik Politikası’nı ve Çerez Politikası’nı. inceleyebilirsiniz.