Çocuklarda Oyun Bağımlılığı Nedir, Aileler Neler Yapabilir?

Teknolojiyle birlikte hayatın bir parçası haline gelen dijital oyunlar, özellikle çocuklarda internet bağımlılığı ve oyun bağımlılığı riski oluşturuyor. Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Onur Noyan, oyun oynarken geçirilen zamanın artmasının, aileyle geçirilen sürenin azalmasının ve oyun oynamanın engellendiği durumlarda sıkıntı ve öfke yaşanmasının oyun bağımlılığı belirtileri olduğunu belirtiyor. Oyun bağımlısı çocukların oynadığı oyunlar hakkında ebeveynlerin mutlaka bilgi sahibi olması gerektiğini vurgulayan Noyan, sağlıklı iletişim kurmanın ve sorumluluk vermenin önemine dikkat çekiyor.

Tekrar Eden Davranışlar Bağımlılığa Dönüşüyor

Pandemi süreciyle birlikte çocuklar, daha fazla vakti ekran karşısında geçirmeye başladı. Özellikle ergenlerde oyun bağımlılığı, ekran karşısında geçirilen sürenin artmasıyla kendini daha belirgin gösterebiliyor. Doç. Dr. Noyan, kısa yoldan haz elde etmenin çocuklar için cazip hale geldiğini ve tekrarlayan davranışların oyun bağımlılığına dönüşebileceğini ifade ediyor. Beyin gelişimi devam eden çocuklar, özellikle fren mekanizması tam gelişmediği için, oyun bağımlılığından kurtulmakta biyolojik olarak zorlanabiliyorlar.

Oyun Oynarken Geçirilen Zaman Giderek Artıyorsa Dikkat!

Oyun bağımlısı çocuğa yaklaşım önemlidir. Doç. Dr. Onur Noyan, oyun oynama süresinin artmasının ve oyun oynanmadığı zamanlarda sürekli oyun düşünülmesinin bağımlılık belirtileri olduğunu belirtiyor. Bilgisayar bağımlısı çocuklar, oyun engellendiğinde öfke veya şiddet gösterebilir.

Aileyle Geçirilen Süre Kısalır

Oyun bağımlılığı yaşayan çocukların aileleriyle geçirdikleri süre kısalabilir. Ders başarıları düşebilir, arkadaşlık ilişkileri bozulabilir. Oyun bağımlılığı zararları arasında içe kapanma, davranış değişiklikleri, ani öfke atakları da yer alır. Çocukların ilgi alanlarına ilgisi azalabilir.

Çocuk Oyunla Kendini Kabul Ettirmeye Çalışır

Çocuklar, arkadaşları arasında kendilerini kabul ettirmek için internet bağımlılığı geliştirebilirler. Oyunlarda seviye atlamak, rakiplerini yenmek ve başarı elde etmek çocuklara haz verir. Oyun bağımlısı çocuğa nasıl davranılmalı sorusunun cevabı, çocukların oyun sırasında elde ettikleri başarıyı gerçek hayatta da sağlamalarına yardımcı olmakla ilgilidir.

Çocuk Oyunla Kendini Kabul Ettirmeye Çalışır

Oyun bağımlılığı nasıl bırakılır sorusuna çözüm olarak Doç. Dr. Onur Noyan, ailelerin farkındalık oluşturması gerektiğini söylüyor. Ebeveynler, çocuklarının oynadığı oyunları kontrol etmeli, çocuklarda internet bağımlılığı testi uygulayarak durumu değerlendirmelidir. Ayrıca, sınırlar koymak ve çocuklarla kaliteli zaman geçirmek önemlidir.

Ailelerin teknolojik bağımlılıkla mücadele etmek için yapması gerekenlere değinen Doç. Dr. Onur Noyan, bunları şöyle sıraladı:

• Farkındalık: Öncelikli olarak aileler çocuklarının ne oynadığından haberdar olarak ve oynanan oyunun çocuklarının yaşına uygun olup olmadığını kontrol ederek başlamalılar. Şiddet içeren oyunların yaş kısıtlamalarına dikkat ederek izin vermeliler. Ebeveyn kontrol uygulamaları ile süre, içerik kısıtlaması yapmak ve bunları takip etmek çok önemlidir.
• İletişim: Sağlıklı iletişim kurmak, konuşmasına izin vermek birincil olarak dikkat edilmesi gereken davranışlardır. Koşullu mesajlar vermeden çocuklara saygı ve sevgiyi göstermek. Öncelikle anlamaya çalışmak, yanlış düşünüyor olsa bile sorunları fazla müdahale etmeden iletişim ile çözmeye çalışmak. Ne yaptığını bilmek, takip etmek, kimlerle iletişimde olduğunu bilmek çok önemlidir.
• Kaliteli zaman geçirme: Çocuklarla birlikte olumlu duygular açığa çıkarmaya yardımcı aktivitelere katılmak. Parklara, spor merkezlerine, gençlerle sinema, tiyatroya ve maçlara gitmek.
• Oyun:Çocuklarla birlikte gerçek zamanlı, teknolojinin dahil olmadığı, klasik karşılıklı ve ailecek oyunlar oynamak.
• Model olma: Ebeveynler diğer aile üyelerine örnek olmalıdırlar. Evde bilgisayar üzerinden yapacakları işleri “çok acil” olsa bile çocukların yanında yapmamak, “teknolojiyi” belirli zaman aralıklarında ve kısa süreli kullanmak, birlikte kitap, gazete, dergi okuma saatleri planlanmak.
• Sorumluluk verme: Yaşına uygun ev içerisinde yapabileceği sorumluluklar vermek ve bunları takip etmek
• Sınır koyma: 3 yaşından önce çocuklarını bilgisayar, laptop, i-pad ve akıllı telefon ile tanıştırmamak,

3-6 yaş arasında aile gözetiminde eğitim amaçlı kullanıma izin vermek

6-9 yaş arasında aile gözetiminde eğitim amaçlı ve aile oyunları için günlük 2 saat süre kısıtlaması yapmak, şiddet içeren hiçbir oyunu oynamasına izin vermemek,

9-12 yaş arasında özel cihazı olmadan en fazla 2 saat kullanmasını sağlamak,

12-18 yaş arasında aile takibe devam etmeli ama bireysel sorumluluğunda olmalı.

• Önlem alma: Güvenli internet bağlantısı kullanımı sağlamak, arkadaşlarını tanımak, internet kullanımı takip etmek, medya okuryazarlığı gelişmesine yardımcı olmak. Olumsuz yaşam olayları ile baş etme becerisi gelişimini takip etmek, yetersiz ise destek almak.

Hayır Diyebilmeli ve Özgüveni Yerinde Olmalı

Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Onur Noyan, sözlerini şöyle tamamladı: “Sonuç olarak hayır diyebilen, özgüveni yerinde, bağlanma problemleri olmayan, sağlıklı baş etme biçimleri geliştirmiş, spor, hobi ve aktivite ile kendi duygularını ifade eden, sanattan keyif alan, sanal mecra yerine gerçek hayattaki başarılar peşinde koşan çocuklar yetiştirmek birincil hedefimiz olmalıdır.”

#çocuklarda internet bağımlılığı #oyun bağımlısı #çocuk ergenlerde oyun bağımlılığı #oyun bağımlılığı nasıl bırakılır #bilgisayar bağımlısı #çocuğa yaklaşım #oyun bağımlılığı zararları #çocuklarda oyun bağımlılığı testi #oyun bağımlısı çocuğa nasıl davranılmalı