Demans, yani bunama, birden fazla zihinsel işlevin bozulmasıyla ortaya çıkan; mesleki performans, ev işleri, mali işler, kişisel bakım ve hobiler gibi günlük yaşam aktivitelerinde aksamalara yol açan kalıcı ve ilerleyici bir klinik tablodur. Alzheimer hastalığı, 65 yaş üstü kişilerde görülen demansın en yaygın nedenidir.1
İnsan ömrünün uzaması ve artan yaşam beklentisiyle birlikte Alzheimer hastalığının görülme sıklığı da hızla artmıştır. Hastalığın görülme oranı, 65 yaşından sonra her beş yılda bir iki katına çıkmaktadır. Ancak, hastalığın kesin nedeni henüz tam olarak bilinmemektedir.2
Yaş, geçirilmiş depresyon, kalp-damar hastalıkları, ciddi kafa yaralanmaları, Tip 2 diyabet, düşük eğitim düzeyi, genetik faktörler (özellikle APOE4 geni) ve kadın cinsiyeti Alzheimer hastalığının başlıca risk faktörleri arasında yer alır. Özellikle genç yaşta başlayan Alzheimer vakalarında genetik mutasyonların önemli bir rol oynadığı bilinmektedir.3,4
Hastalığın en belirgin özelliği unutkanlıktır. Başlangıçta hafif olan unutkanlık zamanla artar; hasta, yakın zamanda öğrendiklerini hatırlamakta zorlanırken, geçmişteki anılarını detaylıca hatırlayabilir. Alzheimer hastası, aynı soruları tekrar tekrar sorabilir ve yakınlarının isimlerini unutabilir. Orta evrede, hastalar günlük yaşam aktivitelerinde zorlanmaya başlar; para hesabı yapmakta, alışverişte ve karmaşık cihazları kullanmakta güçlük çekerler. Hastalar sokakta yollarını bulmakta zorlanabilir, bankamatikten para çekemeyebilir. İleri evrede ise tam bağımlılık gelişir, idrar kaçırma, yürüme bozuklukları ve enfeksiyonlar tabloya eklenir.4
Son 10 yılda, Alzheimer hastalığının doğru ve erken tanısı için pek çok yeni yöntem geliştirilmiştir. Kan testleri, beyin omurilik sıvısı analizleri ve genetik testler sayesinde hastalığın erken evreleri tespit edilebilir. Beyin görüntüleme yöntemleri ile de Alzheimer, diğer demans hastalıklarından ayırt edilebilir.5
Alzheimer hastalığına iyi gelen yiyecekler arasında Akdeniz diyeti önemli bir yere sahiptir. Zeytinyağı, meyve, sebze, kuruyemiş, baklagil ve kepekli tahıllardan zengin bu diyet, hafızayı ve düşünme becerilerini iyileştirmede etkilidir.
Hastalığın yol açtığı fonksiyon kaybını azaltmak ve yaşam kalitesini artırmak için yapılan aktiviteler, bireylerin yeteneklerini ortaya çıkarmalarına yardımcı olabilir. Araştırmalar, düzenli egzersizlerin dikkat, hafıza ve yönetim becerilerini geliştirdiğini göstermektedir. Alzheimer hastaları, aile üyeleriyle vakit geçirerek, yeni hobiler edinerek, sanatla ilgilenerek, bulmacalar çözerek ve farklı tarifler deneyerek zihinsel canlılıklarını koruyabilirler.2,6,7
Alzheimer tedavisi için kesin bir çözüm henüz bulunmamıştır. Ancak dünyada ve Türkiye’de uzun süredir kullanılan, demans sürecini yavaşlatan ilaçlar mevcuttur. Son yıllarda ise Alzheimer hastalığının altında yatan beyindeki amiloid plaklarını temizlemeye yönelik, erken dönemde kullanmak üzere FDA tarafından onay alan, Alzheimer hastalığının seyrini yavaşlatmak için tasarlanan monoklonal antikorlar gündeme gelmiştir ancak Türkiye‘de henüz ilaçların ruhsatı yoktur.Umut verici ilaç tedavileri üzerinde halen hızla çalışmalar sürmektedir…5,8
Kaynakça
#demans hastalığı #demans hastalıkları #alzheimer tedavisi #alzheimer tedavi #alzheimer tedavileri #alzheimer hastasının sürekli uyuması #alzheimer hastalığına iyi gelen yiyecekler #alzheimer beslenmesi #alzheimer çeşitleri
