Ebeveynlerde Ateş Fobisi
Sağlık Bakanlığı’nın 2017 yılı Ocak-Ekim dönemi poliklinik, yatış, yoğun bakım ve acil servis istatistiklerine göre çocuk acil servislerine 7,7 milyon başvuru olmuştur.
Bu başvuruların çok büyük bir kısmının tek sebebi ateştir.
Peki neden? Çünkü çocuklardaki ateş ebeveynleri korkutur.
1980 yılında Dr. Barton Schmitt, ateşle ilgili gerçekçi olmayan endişeleri ve ateşin çocuklara nasıl zarar verdiğini düşündüğümüzü anlamamıza yardımcı olmak için "ateş fobisi" terimini icat etti.
“Ateş Fobisi”, ateşi olan çocukların ebeveynlerindeki gerçekçi olmayan ve abartılı yanılgılar olarak tanımlanabilir.
Dr. Schmitt yaptığı çalışmada çocuklarını ateş şikayetiyle kliniğe getiren ebeveynlerin %52’sinin ateşin beyin hasarı ve ölüm ile sonuçlanabileceğini düşündüğünü gösterdi.
Bu çalışmadan yaklaşık yirmi yıl sonra Dr. Michael Crocetti, ateş fobisinin hâlâ mevcut olduğunu ve ebeveynlerin %21'inin ateşin birincil zararlı etkisinin beyin hasarı olduğunu düşündüğünü ortaya çıkardı.
2016 yılında ülkemizde yapılan bir çalışmada ise ateş fobisinin anne ve babaların sosyoekonomik düzeylerinden bağımsız olarak hala yaygın olmaya devam ettiğini ortaya koydu.
Geçen onca zamana rağmen “ateş fobisi”, ebeveynlerin rehberliğe ve güvenceye ihtiyaç duyduğu daimi bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.
Ateş hakkında bazı bilgiler;
- Ateş bir hastalık değil fizyolojik bir tepkidir.
- Diğer açılardan sağlıklı çocuklarda, nedeninin bilinmesi ve sıvı kaybının yerine konması koşuluyla ateşlerin çoğu kendi kendini sınırlar ve iyi huyludur; ciddi hastalık belirtileri varsa mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
- ≥40°C ateşin artan olumsuz sonuç riskiyle (örn. beyin hasarı) ilişkili olduğunu gösteren hiçbir kanıt yoktur.
- Ateşin hastalığı daha da kötüleştirdiğine dair hiçbir kanıt yoktur.
- Çocuğun bakımıyla sorumlu kişiler için çocuğun genel görünümünü (uyuşukluk, zihinsel durum değişikliği, cilt döküntüleri vb. gibi ciddi hastalık belirtileri açısından), aktivite düzeyini ve sıvı alımını izlemek ateşi izlemekten daha önemlidir.
Ateş bir hastalık ya da enfeksiyonun göstergesi olabilir ama ateş ölçer üzerindeki değerin hastalığın ciddiyeti ile bir bağlantısı yoktur. Tedaviye gerek duyulmayan bazı viral enfeksiyonlar yüksek ateşe sebep olabilirken, antibiyotik kullanmayı gerektirecek kötü kulak enfeksiyonları ateşe neden olmayabilir.
Hangi durumlarda endişelenmeliyiz?
- İki aylık veya daha küçük bir bebekte olan ateş
- Beş günden uzun süren ateş
- Bağışıklık sistemi düşük veya kronik hastalığı olan bir çocukta ateş
- Sürekli kusan veya sıvı tüketmeyen bir çocukta ateş
- Ense sertliği ve baş ağrısıyla birlikte olan ateş
Ebeveynler sadece yüksek ateş sebebiyle paniğe kapılmamalı ve çocuklarına gereksiz/fazladan tedavi vermekten kaçınmalıdır. Önemli olan ateşi düşürmek değil, çocuğun genel sağlık durumunu iyileştirmektir. Çocuğun genel sağlık durumuyla ilgili endişeler varsa ebeveynler her zaman çocuk doktorunu aramalı veya muayene için acil servise başvurmalıdır.
- TC Sağlık Bakanlığı İstatistik Araştırma Raporlama ve Stratejik Yönetim Dairesi Başkanlığı. 2017 Yılı Ocak-Ekim Dönemi Poliklinik, Yatış, Yoğun Bakım ve Acil Servis İstatistikleri. 2017;12-3.
- Schmitt BD. Fever phobia: misconceptions of parents about fevers. Am J Dis Child. 1980 Feb;134(2):176-81. PMID: 7352443.
- Crocetti M, Moghbeli N, Serwint J. Fever phobia revisited: have parental misconceptions about fever changed in 20 years? Pediatrics. 2001 Jun;107(6):1241-6. doi: 10.1542/peds.107.6.1241. PMID: 11389237.
- Gunduz S, Usak E, Koksal T, Canbal M. Why Fever Phobia Is Still Common? Iran Red Crescent Med J. 2016 Jun 5;18(8):e23827. doi: 10.5812/ircmj.23827. PMID: 27781110; PMCID: PMC5068249.
- Ward, M.A. Fever in infants and children: Pathophysiology and management, UpToDate. Available at:https://www.uptodate.com/contents/fever-in-infants-and-children-pathophysiology-and management?search=fever+in+chi%2Cldren&source=search_result&selectedTitle=2~150&usage_type=default&display_rank=2 (Accessed: 06 November 2023).
