Fibromiyalji, kronik kas-iskelet ağrısı ile karakterize bir sendromdur. Bu hastalığın başlıca belirtileri kas sertliği, eklem sertliği, uykusuzluk, yorgunluk, ruh hali bozuklukları, bilişsel işlev bozukluğu, anksiyete, depresyon, genel hassasiyet ve normal günlük aktiviteleri yerine getiremesidir. Fibromiyalji ayrıca enfeksiyonlar, diyabet, romatizmal hastalıklar ve psikiyatrik veya nörolojik bozukluklar gibi belirli hastalıklarla da ilişkilendirilebilir.
Fibromiyalji, dünya nüfusunun yaklaşık %5'ini etkiler. Kadınlarda görülme sıklığı erkeklerden daha yüksektir ve Fibrimiyaljinin genellikle ortaya çıktığı yaş aralığı 30 ila 35 arasındadır.
Fibromiyaljinin patofizyolojik faktörleri henüz iyi bilinmemektedir ve birçok araştırmanın odak noktası olmaya devam etmektedir. Fibromiyaljinin beyindeki bir ağrı işleme sorunuyla ilişkili olduğu görülmektedir. Çoğu durumda hastalar ağrıya karşı aşırı duyarlı hale gelir. Ağrıya karşı sürekli aşırı uyanıklık psikolojik sorunlarla da ilişkilendirilebilir.
Fibromiyalji Belirtileri
- Kronik ağrılar: Kas-iskelet sisteminde yaygın ağrı
- Kas sertliği
- Eklem ağrıları
- Yorgunluk ve enerji düşüklüğü
- Uyku problemleri: Uykusuzluk veya dinlenememe
- Bilişsel zorluklar: Konsantrasyon eksikliği, unutkanlık
- Ruh hali bozuklukları: Anksiyete ve depresyon
- Genel hassasiyet: Dokunmaya karşı aşırı duyarlılık
İlaçsız Tedavi Yöntemleri
Tedavideki amaç farmakolojik ve farmakolojik olmayan yöntemleri kullanarak hastanın belirtilerini hafifletip yaşam kalitesini artırmaktır.
Hastanın fiziksel fonksiyonlarını ve aktivite düzeyini arttırmayı, genel sağlık durumunu iyileştirmeyi hedefleyen farmakolojik olmayan tedavi yöntemlerinden egzersiz ve farklı içeriklerde uygulanabilen eğitim ve bilişsel-davranışsal tedavi programları Fibromiyalji ile mücadelede sıklıkla uygulanmaktadır.
- Egzersiz: Fibromiyaljide kas gücü ve dayanıklılığında azalma saptanmıştır. Yapılan çalışmalarda aerobik, güçlendirme, germe, gevşeme egzersizleri ile akuatik egzersizlerin etkinlikleri araştırılmış ve egzersizin Fibromiyalji yönetiminde etkili olduğu gösterilmiştir.
- Fizik Tedavi Modaliteleri: Sıcak, soğuk ve elektroterapi yöntemleri ağrıyı modifiye ederek hastaların egzersiz uyumunu arttırırlar.
- Eğitim: Fibromiyaljide eğitimin amacı, hastanın öz-yönetim ve öz-yeterliliğini geliştirerek semptom dalgalanmaları ile başa çıkabilecek hasta bilincini geliştirmek; engellenmişlik ve acizlik hissi gibi olumsuz algılamaları pozitif hislere dönüştürebilmektir.
- Bilişsel-Davranışsal Tedavi: Akut ağrı sırasında koruyucu rol oynayan davranışsal, bilişsel ve fizyolojik reaksiyonlar ortaya çıkmakta ancak bu reaksiyonlar kronik ağrıda olduğu gibi uzun dönem devam ettiğinde zararlı ve etkisiz hale gelmektedir.
- İnterdisipliner ve Multidisipliner Yaklaşımlar: Fibromiyalji yönetiminin zor oluşu, farmakolojik tedavi ve fizik tedavi ile hastalığın yeterince kontrol altına alınamayışı gibi nedenlerle günümüzde psikososyal ve davranışsal tedavi yöntemleri ile eğitim uygulamalarının bir arada olduğu multidisipliner ve interdisipliner yaklaşımlar gündeme gelmiştir.
Fibromiyalji Yönetiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Sağlıklı yaşam tarzı: Dengeli beslenme, düzenli uyku ve stres yönetimi önemlidir.
- Egzersiz planı: Uzman önerisiyle hazırlanmış düşük etkili egzersiz programları tercih edilmelidir.
- Uzman desteği: Tedavi süreci bir sağlık profesyoneli tarafından takip edilmelidir.
- İnterdisipliner ve Multidisipliner Yaklaşımlar: Fibromiyalji yönetiminin zor oluşu, farmakolojik tedavi ve fizik tedavi ile hastalığın yeterince kontrol altına alınamayışı gibi nedenlerle günümüzde psikososyal ve davranışsal tedavi yöntemleri ile eğitim uygulamalarının bir arada olduğu multidisipliner ve interdisipliner yaklaşımlar gündeme gelmiştir.
Fibromiyalji tedavisinde, semptomların hafifletilmesi ve yaşam kalitesinin artırılması hedeflenir. Farmakolojik ve farmakolojik olmayan yöntemlerin bir arada uygulanması, en etkili sonuçların alınmasını sağlar.
- Rosalba Siracusa, Rosanna Di Paola, Salvatore Cuzzozrea, Daniela Impellizzeri; Fibromyalgia: Pathogenesis, Mechanisms, Diagnosis and Treatment Options Update. Uluslararası Mol. Bilim. 2021 , 22 (8), 3891,
- Dilşad Sindel, İlknur Saral, Sina Esmaeılzadeh ; Fibromiyalji Sendromunda Uygulanan Tedavi Yöntemleri. Türk Fiz Tıp Rehab Derg 2012;58:136-42
#fibromiyalji
#fibromiyalji nedir
#fibromiyalji belirtileri
#fibromiyalji tedavisi
#kronik ağrı
#fibromiyalji egzersizleri
#kas sertliği
#uyku bozukluğu
#
