Gebelikte Diyabet Nedir? Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?

Gebelikte rastlanan durumlar arasında diyabet yer alır. “Gestasyonel diyet” olarak da bilinen bu rahatsızlık, daha önce diyabet hastası olmayan kadınlarda ortaya çıkabilir. Ortaya çıkmasının arkasında birçok neden bulunan diyabet türü, kan şekerinin normalden daha yüksek seviyelere çıkmasına yol açmaktadır. Bu rahatsızlığın hem anneye hem de bebeğe önemli etkilere neden olmasından dolayı teşhis ve tedavi yöntemlerinde dikkatli olunması önemlidir.

Gebelikte diyabet, gebelik sürecinde en sık rastlanan komplikasyonlardan bir tanesidir. Farklı nedenlerle ortaya çıkan rahatsızlık, genel olarak hamileliğin 24. haftasında ortaya çıktığı gözlenmektedir. Anne ve bebeğin sağlığını korumak için 24 - 28. haftalarda gebelik şeker testi yapılması oldukça önemlidir. Özellikle gebe olan kadında ya da ailesinde Tip 1 ve Tip 2 diyabet varsa, hekim kontrolünde ilerlenmesi tavsiye edilir.

Gebelikte Diyabet Nedenleri Nelerdir?

Gebelikte diyabetin ortaya çıkış nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte bazı faktörlerin diyabet riskini artırdığını da söylemek mümkündür. Bunlar arasında hormonal değişiklikler yer almaktadır. Hamilelikte, plasenta tarafından hormonlar üretilir ve bu durum insülin direncine neden olabilmektedir. Oluşan hormonların, kan şekeri seviyesinin düzenlenmesini zorlaştırma ihtimali vardır.

Aşırı kilolu ve obez kadınlarda diyabet riski daha yüksek olarak rastlandığı görülmektedir. Eğer vücut kitle indeksi 30’un üzerinde ise diyabet olma ihtimali olabilir. Hamilelik döneminde de fiziksel aktivitelere dikkat etmek gerekmektdir. Bu dönemde hareket etmeyen kadınlarda, gestasyonel diyabet riski artış gösterebilmektedir. Bir diğer neden ise yaş faktörüdür. Yaşı 25 yaş ve üzeri olan kişilerde, gestasyonel diyabet ihtimali daha fazla olduğu bilinmektedir.

Gebelikte Diyabet Belirtileri ve Teşhis Yöntemi

Gestasyonel diyabetin belirtileri çoğu zaman belirgin değildir. Bu durum rahatsızlığın saptanma süresinin uzamasına yol açabilir. Fakat bazen diyabet hastalığında çeşitli semptomlar gözlemlenebilir. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz;

• Su içmeye rağmen bir türlü geçmek bilmeyen susuzluk
• Hareketsiz anlarda bile devam eden yorgunluk
• Sık sık idrara çıkma
• Bulanık görme problemi

Diyabet, genel olarak 24 - 28. haftalarda ortaya çıkan glukoz tolerans testi ile tespit edilmektedir. Yapılan test ile kan şekeri seviyelerinin değişimi saptanmaktadır. Testi yapmak için anne adayına şekerli bir içecek verildikten sonra kan örnekleri alınarak rahatsızlık teşhis edilmeye çalışılmaktadır. Hastalık teşhisi konan kadınların düzenli aralıklarla hekime görünmesi gerekmektedir.

Gebelikte Diyabet Tedavisi Nasıldır?

Gebelikte diyabetin tedavi edilmesi hem annenin sağlığını korumak hem de bebeğin sağlıklı bir şekilde gelişmesi açısından önemlidir. Bu durumda çeşitli tedavi yöntemlerine başvurulmaktadır.

• Diyet ve Beslenme Programlarının Uygulaması: Hekimler, hastalara belirli bir beslenme programı hazırlar. Düşük glisemik indeksli gıdalar, sebze ve meyveler, tam tahıllar ve sağlıklı protein kaynakları diyet listesine eklenir. Bu sayede kan şekeri seviyesini kontrol etmek hedeflenir. Ancak hastaların bu süreci uzman bir diyetisyen ile yöneterek sürdürmesi önemlidir. Beslenme planının bilinçsizce yapılması hem anneye hem de bebeğe zarar verebilir.
• Fiziksel Aktivitelere Önem Verilmesi: Hamilelik döneminde düzenli olarak egzersiz yapmak gerekir. Egzersizler sayesinde vücut insüline karşı duyarlı hale gelebilir. Kan şekeri düşebilir. Bu dönemde özellikle yürüyüş, yoga ya da yüzme gibi hafif ve orta şiddetli; hamileliğe uygun egzersizleri yapmak önemlidir.
• Kan Şekerinin Takip Edilmesi: Evde kan şekeri ölçümü, seviyeleri izlemek açısından önemlidir. Bu dönemde uzman hekim ile ideal kan şekeri seviyesi belirlenerek rehberlik edilebilir.
• İnsülin Tedavisine Başlanması: Eğer rahatsızlık diyet ve egzersizlerle kontrol altına alınamazsa insülin tedavisine başvurulabilir. Hekim gerekli tedavi planını önerebilir.

Gebelikte Diyabetin Riskleri

Gebelikte diyabetin kontrol altına alınması hem anne hem de bebek sağlığı açısından önemlidir. Çünkü eğer gereken önlemlere başvurulmazsa annede yüksek tansiyon ve kan şekeri gibi komplikasyonlar gelişebilir. Bebekte ise yüksek doğum ağırlığı, doğum yaralanmaları, erken doğum ya da yenidoğan döneminde ortaya çıkan düşük kan şekeri riskleri artabilir.

Kaynakça

• Mayo Clinic Staff. (2022). Gestational Diabetes. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gestational-diabetes/symptoms-causes/syc-20355339/
• Diabetes in Pregnancy: Management of Diabetes and Its Complications from Preconception to the Postnatal Period. (2015)https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4325419/

#gebelikte diyabet #gebelik şekeri #hamilelikte diyabet #kan şekeri #diyabet tedavisi #diyabet riskleri #diyabet nedenleri #hamilelik #anne ve bebek sağlığı