Hepatit B ve Gebelik; Önleyelim, Koruyalım!
Hepatit B ve Gebelik; Önleyelim, Koruyalım!
Hepatit B, hepatit B virüsünün neden olduğu ciddi bir karaciğer enfeksiyonudur. Bebekler hepatit B ile enfekte olduklarında, ömür boyu süren kronik bir enfeksiyona yakalanma olasılıkları yaklaşık %90'dır. Hepatit B, hepatit B'li hamile bir kadından doğumda bebeğine kolaylıkla geçebilir. Tedavi edilmediği takdirde, kronik hepatit B hastası olan yaklaşık 4 çocuktan 1'i, enfeksiyona bağlı karaciğer hasarı kaynaklı sağlık sorunları nedeni ile hayatını kaybediyor. DSÖ Hepatit Eliminasyon Programının en önemli basamaklarından birini de , gebeler bebeğe prenatal HBV geçişinin önlenmesi oluşturuyor.
Tüm hamile kadınların doğum öncesi bakımlarının bir parçası olarak hepatit B için kan testi yaptırmaları önerilmektedir. Hamileyseniz, bebeğiniz doğmadan önce, ideal olarak ilk üç aylık dönemde mümkün olduğu kadar erken bir zamanda doktorunuzun size hepatit B testi yaptığından emin olun.
Hepatit B enfeksiyonu testiniz pozitif çıkarsa, yeni doğan bebeğinize doğum odasında, klinikte veya yatak başında uygun önlem alınmalıdır. Bunlar;
- Hepatit B aşısının ilk dozu ("doğum dozu" olarak adlandırılır)
- Hepatit B İmmün Globulinin (HBIg) bir dozu.
Hamileyken hepatit B enfeksiyonu testiniz pozitif çıkarsa doktorunuz hamileliğiniz sırasında ayrıca hepatit B viral yük kan testi (HBV DNA) yapmalıdır. Bazı durumlarda laboratuvar test sonuçları çok yüksek bir viral yük gösterebilir. Bu durumlarda doktorunuz, yenidoğan bebeğinize doğumda bulaşma riskini azaltmak için,kılavuzların ve DSÖ önerdiği doğrultuda ve zamanda, oral antiviral ilaç almanızı önerebilir.
Hepatit B viral yük testi mevcut değilse, DSÖ hamile kadınlara Hepatit B e-Antijeni (HBeAg) testi yapılmasını ve pozitif olması durumunda son trimesterde antiviral kullanılmasını önermektedir.
CDC ve DSÖ önerilerine ek olarak, Ağustos 2023’te EASL (Avrupa Karaciğer Araştırmaları Derneği), “Gebelikte karaciğer hastalıklarının yönetimine ilişkin Klinik Uygulama Kılavuzları” yayınladı ve burada da “Gebelik ve Hepatit” konusuna geniş yer verdi. Aşağıda bazı önemli önerileri sizlerle paylaşıyoruz.
- HBsAg-pozitif tüm gebelerde HBV DNA testi yapılmalı veya HBV DNA testi yoksa HBeAg testi yapılmalıdır.
- Maternal HBV DNA düzeyi <200.000 IU/ml olduğunda prenatal geçiş riski ihmal edilebilir düzeydeyken (%0,04), infant immün profilaksisinden bağımsız olarak, HBV DNA düzeyi>200.000 IU/ml olduğunda prenatal geçiş riski artar.
- HBV DNA seviyeleri 200.000 IU/ml'den yüksek olan hamile kadınlar veya HBeAg-pozitif hamile kadınlar, gebeliğin 24-28. haftalarında tenofovir disoproksil fumarat ile antiviral profilaksiye başlamalı ve doğumdan sonra 12 haftaya kadar devam etmelidir.
- Antiviral tedavi, uzun süreli tedavi için “klinik endikasyonu olmayan kadınlarda” doğumdan 12 hafta sonra kesilebilir.
- Kronik HBV enfeksiyonu ve ilerlemiş fibrozu veya sirozu olan gebe kadınlarda tenofovir tedavisi önerilir ve tenofovir ile antiviral tedavi görenler tedaviye devam etmelidir.
- Çalışmalar, gebelikte uygulanan tenofovir disoproksil fumaratın (TDF), yüksek viral yükü olan annelerde HBV bulaşmasını önlemede güvenli ve etkili olduğunu göstermiştir.
- Hem kolostrum hem de olgun anne sütündeki genel HBV DNA konsantrasyonu, serumdakinden önemli ölçüde daha düşüktür. HBsAg-pozitif annelerden doğan bebeklerin emzirilmesi engellenmemelidir. (Tespit edilebilir HBV DNA'sı olan annelerde meme uçları çatlamış ve/veya bebekte oral ülserler olmadıkça)
- TDF ile karşılaştırıldığında tenofovir alafenamid (TAF) ile tenofovir plazma konsantrasyonlarında küçük farklılıklar oluşmasına rağmen, anne sütündeki tenofovir konsantrasyonları, daha düşük TAF dozuna rağmen, TAF alan annelerde TDF grubundan önemli ölçüde daha yüksekti. Doğumdan sonraki günlerde sütteki tenofovir seviyelerinde kademeli düşüş gözlendi.
Hepatitis B Immunglobulin
- Yüksek titreli HBV DNA ve HBeAg pozitif annelerden hepatit B prenatal geçiş oranı, bebeklere doğumdan sonraki 24 saat içinde HBV aşısı ve HBIg uygulanmasıyla>%90'dan %5'e düşürülebilir.
- HBsAg-pozitif annelere hamilelik sırasında HBIg verilmesi yararlı görülmemekte ve önerilmemektedir.
- Tüm bebeklerin ilk doz hepatit B aşısını doğumdan sonra mümkün olan en kısa sürede, tercihen 24 saat içinde almaları ve HBIg aynı anda farklı bölgelere kas içinden verilmesi önerilmektedir.
- Doğum aşısı dozunu, iki veya üç doz hepatit B aşısı takip etmelidir.
- Aşı +HBIg kombinasyonu, tek başına aşıdan daha üstündür.
Hepatitsiz Bir Gelecek İçin Önleyelim, Koruyalım!
Kaynakça:
- www.cdc.gov/hepatitis, January 2020
- https://www.hepb.org/treatment-and-management/pregnancy-and-hbv/
- EASL Clinical Practice Guidelines on the management of liver diseases in pregnancy Journal of Hepatology, August 2023. Vol
