Kan Basıncı Kontrolünde Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Hipertansiyon (kan basıncı yüksekliği) en sık görülen kronik hastalıklardandır. Sistolik kan basıncının ≥140 mmHg ve/veya diyastolik kan basıncının ≥90 mmHg olması hipertansiyon olarak tanımlanmaktadır.¹<
Hipertansiyonun % 90 - 95’inde neden belirlenememektedir. Nedeni belirlenemeyen hipertansiyona primer ya da esansiyel hipertansiyon denir.²

Tüm dünyada kan basıncı yüksekliği önlenebilir ölüm nedenleri arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Dünyada ve ülkemizde yaklaşık her 3 kişiden 1’inin hipertansif olduğu tahmin edilmektedir. Bu oranları nüfusa yansıtacak olursak tüm dünya da 2.5 milyar, ülkemizde de yaklaşık 28 milyon hipertansif hasta bulunmaktadır. Hipertansif hastaların yaklaşık yarısı kan basıncı yüksekliğinin farkında değildir. Farkında olanların da yaklaşık yarısında kan basıncı kontrol altında değildir.^3,4,5,6

Sistolik/diyastolik kan basıncındaki her 20/10 mmHg artış kardiyovasküler mortalite (ölüm) riskini 2 kat arttırmaktadır.^2,7

Kan basıncı yüksekliği olan kişilerde ve hipertansif kişilerde yaşam tarzı değişiklikleri ısrarla vurgulanmalı ve bunların uygulanması yakın takip edilmelidir. 

Yaşam tarzı değişiklikleri

• İdeal vücut ağırlığı: Hasta fazla kilolu ise uygun kiloya inmesi önerilmeli veya en azından kilo vermesi (ağırlığının en az %5–10’u kadar kilo kaybı) teşvik edilmelidir.
• Tuz kısıtlaması: Günlük tuz alımı 5-6 gr ile sınırlandırılmalıdır. 
• Sağlıklı beslenme: Beslenme ağırlıklı olarak sebze ve meyve, az yağlı besinler, tam tahıl, sebze kaynaklı protein içermelidir. İşlenmiş ve aşırı yağ, rafine şeker ve tuz içeren yiyeceklerin tüketiminden kaçınılmalıdır.
• Sigaranın bırakılması: Hipertansif hastaların sigara kullanmaması, kullanıyor ise mutlaka bırakması önerilmektedir. 
• Alkol kısıtlaması: Hipertansif hastaların alkol kullanması önerilmez. 
• Fiziksel aktivite/ Egzersiz: Kişinin yaşına ve fiziksel durumuna uygun şekilde düzenli fiziksel aktivite/ egzersiz yapması önerilmektedir.
• Stres yönetimi: Hipertansif hastaların stresten uzak durmaları önerilmektedir. 

Yaşam Tarzı değişikliklerinin sistolik kanbasıncı üzerine etkileri⁸

• 10 kg verilmesi ile sistolik kan basıncında 5-20 mmHg azalma
• Tuz alımının kısıtlanması ile sistolik kan basıncında 2-8 mmHg azalma
• Düzenli fiziksel aktivite ile sistolik kan basıncında 4-9 mmHg azalma
• Alkol alımının kıstlanması ile ( kadın/erkek 15/30 ml etanol) sistolik kan basıncında 2-4 mmHg azalma meydana gelebilmektedir 

Sistolik KB’da 10 mmHg ya da diastolik KB’da 5 mmHg azalma; Kardiyovasküler olaylarda % 20, tüm nedenli ölümlerde % 10-15 azalma sağlar.²

Referanslar:

1. Türk Hipertansiyon Uzlaşı Raporu 2019 . Turk Kardiyol Dern Ars 2019;47(6):535-546
2. 2018 ESC/ESH Guidelines for themanagement of arterial hypertension European Heart Journal (2018) 39, 3021–3104
3. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hypertension . Güncelleme tarihi 16 Mart 2023
4. TUİK Veri Portalı. Yayın Tarihi 14 Şubat 2013  https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Nufus-Projeksiyonlari-2013-2075. 
5.  Altun B, Arıcı M, et al. Journal of Hypertension. 23(10):1817-1823, 2005
6.  PatenT 2, www.turkhipertansiyon.org , 2012
7.  Lewington ve ark. Lancet 2002;360:1903–13
8.  Türkmen E ve ark. Kardiyovasküler hastalıklardan primer korunma esasları. Hacettepe Tıp Dergisi 2010; 41:179-185

##sağlıklıyaşam #kanbasıncı #kalpdamarhastalıkları #hipertansiyon