Otizm Spektrum Bozukluğu Nedir? Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), yaşamın ilk yıllarından itibaren belirtilerini gösteren, sosyal iletişim ve etkileşimde yetersizlik, tekrarlayıcı davranışlar, aynı şeyleri yapma ısrarı, duyusal uyaranlara karşı aşırı duyarlılık veya duyarsızlık gibi özelliklerle tanımlanan bir nörogelişimsel bozukluktur. Bu semptomlar genellikle yaşam boyu devam eder.
Nedenleri net olarak aydınlatılmasa da genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin etiyolojide yer aldığı düşünülmektedir. Birçok ailede genetik yatkınlık gösterir, ancak kesin bir gen veya genler henüz belirlenememiştir. Kardeşlerden birinde otizm spektrum bozukluğu varsa diğerinde de olma olasılığı %2 ile %6 arasında değişmektedir. Tek yumurta ikizlerinde, çift yumurta ikizlerine göre görülme riski artmıştır. Beyin yapısı ve işlevlerini inceleyen çalışmalarda da beynin belli bölgelerinde işlev farklılığından söz etmektedirler. Çevresel faktörler içinde anne-babanın ileri yaşta olması, hamilelik döneminde egzoz dumanına, zirai toksik maddelere , ağır metallere maruz kalma gibi faktörlerin de otizmde rolü araştırılmaktadır. Prematüre doğumlarda özellikle 1 kilonun altında doğmuş çocuklarda daha çok otizm görüldüğü de kanıtlanmıştır. Aşıların otizme yol açtığı söylentileri ise yapılan çalışmalarda kanıtlanmamıştır.
Günümüzde, otizm spektrum bozukluğu görülme sıklığı dünya genelinde artış göstermektedir. Bu artışın nedenleri arasında ailelerin farkındalığının artması, hekime başvuruların yaygınlaşması ve anne-baba olma yaşının yükselmesi bulunmaktadır.
Otizm belirtileri, bireyden bireye ve eşlik eden diğer sağlık sorunlarına göre farklılık gösterebilir. Ancak temel belirtiler genellikle üç ana başlık altında incelenir: sosyal gelişimde aksama, dil gelişiminde sorunlar ve tekrarlayıcı davranışlar.
1 yaşında otizm belirtileri ve 2 yaşında otizm belirtileri, çocuğun sosyal gelişimi, konuşma becerileri ve oyun davranışlarına yansır. 2 yaşındaki çocuklarda konuşma gecikmesi en sık görülen başvuru nedenidir.
Otizm veya otistik bozukluk benzer tablolar ile birlikte otizm yelpazesini oluşturmaktadır. Bu yelpazede Asperger bozukluğu, Otistik bozukluk ve Atipik otizm vardır. Günümüzde psikiyatri sınıflama sistemleri bu alt isimlerden söz etmezse de pratikte bu alt grupları görmekteyiz. Otistik bozukluk terimi hem sosyal hem iletişimsel hem de tekrarlayıcı davranışlar gösteren olgular için kullanılmaktayken, dil gelişim sorunu ön planda olmadan sosyal kısıtlılık ve takıntılı davranışları olan bireylerde Asperger bozukluğu söz konusudur. Atipik otizm ise genelde belirtilerin bir kısmını gösteren çocuklar için kullanılan terimdir.
Ülkemizde otizm spektrum bozukluğu Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanları tarafından konmaktadır. Tanıda öncelikle çocuğun fiziki muayenesi yapılarak, gelişimi ve davranışları değerlendirilmektedir. Değerlendirmede bazı ölçekler kullanılmaktadır. Klinik duruma göre genetik, metabolik testler, EEG ve MRI gibi tetkikler de gerekebilmektedir.
Otizm spektrumunda yer alan bireyler için erken tanı ve erken müdahale büyük önem taşır. Çeşitli terapiler, eğitim programları ve destek hizmetleri otizm spektrumu bireylerinin yaşamlarını kolaylaştırabilir ve potansiyellerini geliştirmelerine yardımcı olabilir. Bunlar arasında uygulamalı davranış analizi (ABA), konuşma ve dil terapisi, ergoterapi, fizyoterapi bilişsel davranış terapisi ve özel eğitim programları yer alabilir.
Otizmin ana belirtilerine yönelik ilaç tedavileri bulunmamakla birlikte, eşlik eden psikiyatrik durumlar için etkin tedaviler mevcuttur. Daha sık dikkat eksikliği, hiperaktivite, hırçınlık, kaygı bozuklukları, uyku bozuklukları, obsesif kompulsif bozukluk görülmektedir. Uygunsuz cinsel davranışlar ve saldırgan, kendine veya çevresine zarar verici davranışlar aileler için ciddi sorun olmaktadır. Ergenlik döneminde ve özellikle işlevselliği iyi olan otizm tanılılarda depresyon, ergenlik krizleri daha fazla görülebilir.
Otizm tanısı konmuş bireylerin yanı sıra ailelerin de desteklenmesi önemlidir. Otizmli bireylerin ihtiyaçlarına yönelik destekleyici programlar ve toplumsal farkındalık çalışmaları, ailelerin üzerindeki yükü hafifletmeye katkıda bulunur.
Otizm, herkesin farklı yeteneklere ve zorluklara sahip olduğu bir spektrum bozukluğudur. Bireysel farklılıkların farkında olmak, toplumda otizmi anlamak ve kabul etmek için önemlidir. Otizm spektrumu bireyleri, destek ve anlayışla birlikte tam ve zengin bir yaşam sürdürebilirler.
Kaynakça
#bebeklerde otizm belirtileri #bebekte otizm belirtileri #otizm spektrum bozuklukları #2 yaşında otizm belirtileri #geçici otizm belirtileri #yetişkinde otizm belirtileri #ağır otizm belirtileri #1 yaşında otizm belirtileri #otizm sebepleri #otizm sebebi #otizm hastalığı #18 aylık otizm belirtileri #2 aylık bebekte otizm belirtileri
Nobel İlaç’ın Sağlık Profesyonellerine Yönelik Dijital Platformu
