Mikozis Fungoides (MF) Nedir?

Mikozis fungoides (MF) kan dolaşımında bulunan, vücudun bağışıklık sisteminde görevli hücrelerin normal görevleri dışında davranmaya başlamaları ve deriye geçmeleriyle meydana gelen bir hastalıktır.

Bu hastalık ‘’lenfoma’’ grubu hastalıklar olarak nitelendirilen kan hastalıkları içerisinde değerlendirilir. Fakat iç organlarda ve lenf bezlerinde ilerleyişi buralarda oluşan lenfomalardan farklıdır. Çoğu hastada yalnızca kronik bir deri sorununa neden olmaktadır.¹

Belirtiler hastaların çoğunda yalnızca deride sınırlı kalır ve hafif kepekli bir deri döküntüsüne neden olur. Aynı zamanda deride farklı belirtiler de gösterebilir.¹

Mikozis fungoides (MF) deri lenfomaları arasında en sık görülen iki hastalıktan biridir ve bu gruptaki hastalık tanılarının %40’ını oluşturur.² İlerlemiş dönemdeki mikozis fungoides hastalığı birçok organı etkileyebilir.²

Mikozis fungoides (MF), nadiren görülür ve yıllık görülme oranı 100.000’de 0.36’dır.³

MF Kimlerde ve Neden Görülür?

Mikozis fungoides (MF), hem kadınlarda hem erkeklerde görülebilir. Erkeklerde görülme oranı kadınlardan 2 kat fazladır, bazı kişilerde çocukluk dönemlerinden itibaren görülebilir. Yine de orta ve ileri yaşlarda görülme oranı daha fazladır. Hastalığın nedeni ise henüz tam olarak belirlenememiştir.^1,4

MF Risk Faktörleri Nelerdir?^4,5

Mikozis fungoides (MF) hastalığı nadir göründüğü için risk faktörleriyle ilgili çalışmalar oldukça kısıtlıdır. Yapılan çalışmalarda cinsiyet, köken, mesleki maruziyet, sigara ve alkol tüketimi, aile geçmişi ve kişinin hastalık geçmişi gibi risk faktörleri tespit edilmiştir.

Mikozis fungoides’e 10 yıldan uzun süreli egzama geçmişi bulunan kişilerde yaygın rastlanır. Sürekli güneşe ya da kimyasallara maruz kalmaya neden olan çiftçilik, ahşap işçiliği, petrokimya, tekstil ve çeşitli metal endüstrileri gibi farklı üretim alanlarında çalışan kişilerde mikozis fungoides (MF) riski artmaktadır.

Aile geçmişinde bir kan kanseri çeşidi olan multipl miyelom bulanan kişilerde mikozis fungoides (MF) de sık görülür.

MF Belirtileri nelerdir?

Mikozis fungoides (MF), derinin her bölgesinde görülebilir. Erken dönemlerde kolların, bacakların uç kısımlarında ve gövdede görülür. Döküntüler birkaç bölgede aynı anda başlar ve nadir olarak tek bir bölgeyle sınırlı kalır.¹

Hastalığın erken dönemlerinde deride hafif kepeklenmeler, pembemsi ya da kahverengimsi döküntüler oluşur. Bu belirtilerin oluştuğu döneme ‘’yama dönemi’’ denir. Değişken seviyelerde kaşıntı oluşabileceği gibi hiç kaşıntı görülmediği durumlara da rastlanmıştır. Bu dönemdeki hastalar, birinci basamak sağlık birimlerine ya da doktorlara başvursalar bile tanı konması oldukça zordur.¹

Hastalığın ilerleyen dönemlerinde oluşan döküntüler yıllarca kalabilir, azalabilir ya da ‘’plak evresi’’ olarak isimlendirilen evreye ilerleyebilir. Plak evresinde deride daha kalın ve hafif kabarık bölgeler oluşur. Bu bölgelerin renkleri pembeden mora ya da koyu kahverengiye dönüşür ve kaşıntı sıklığı artar. Döküntüler ise genelde koltuk altı, kasık, meme altı ve dirsek içinde görülür. Ayrıca etkilenen bölgede tüy dökülmesi de oluşabilir.²

Döküntüler nadiren tümör haline dönüşür ve hastalık lenf bezlerine ya da dalak, karaciğer, akciğer, nadir olarak kemik iliği gibi iç organlara yayılım gösterebilir. Vakaların %10’nunda hastalığın cilt dışına yayıldığı görülür.^3,6

MF İçin Hangi Uzmana Başvurulur?

Mikozis fungoides (MF), teşhis ve tedavileri dermatoloji (cildiye) uzmanları tarafından yapılır. İç organlara yayılımı ya da farklı durumlarda doktorunuzun önereceği başka tıbbi birimlerden de yardım alabilirsiniz.¹

MF ile Yaşam Nasıl Olmalıdır?⁶

Mikozis fungoides (MF) belirtileri ya da uygulanan tedavilerin yan etkileri hastaların yaşam kalitelerini düşürebilir. Bu etkileri azaltmak içinse çeşitli önlemler alınabilir. Bu önlemler ise;¹

• Ciltte tahriş, ısı hassasiyeti, yorgunluk, depresyon ve grip benzeri belirtiler gördüğünüzde mutlaka doktorunuza başvurun.
• Birçok ilacın ya da kemoterapinin neden olduğu kronik bulantı, kilo kaybı ve iştahsızlık gibi belirtiler gördüğünüzde beslenme şeklinizi düzenlemek için bir beslenme uzmanına başvurun.
• Yorgunluk hissediyorsanız günlük ve iş yaşamınızı kendi ritminize göre tekrar düzenleyin.
• Bol su tüketmeye dikkat edin
• Kaşıntı ve deri döküntüsünün azalması için özellikle banyodan sonra günde 2 - 3 defa cildinizi nemlendirin
• Oluşan döküntülerde enfeksiyon belirtileri fark ederseniz, mutlaka doktorunuza başvurun.
• Sıcak su cildin nem dengesini etkileyip kuruluğa neden olduğu için banyo yaparken sıcak su yerine ılık suyu tercih edinin
• Sabun kullanımı azaltın ya da nemlendirici etkisi olan sabunlar tercih edin.
• Cildinizi tahriş edebilecekleri için çamaşır deterjanları ve yumuşatıcılarla temastan kaçının. Ayrıca bu tür ürünlerin parfümsüz olanlarını tercih edin.
• Cildinizi uzun süre güneşe maruz bırakmayın.
• Bol ve pamuklu kıyafetleri tercihler etmeniz daha rahat hissetmenizi sağlar.
• Stres kaşıntı hissini artıracağı için stresli durumlardan uzak durmaya çalışın.

Referanslar:

1. http://turkdermatoloji.org.tr/media/hasta_bilgilendirme/Mikozis_fungoides.pdf
2. http://www.thd.org.tr/thdData/Books/641/primer-deri-lenfomalari.pdf 
3. Engin B ve ark., Dermatoz 2016;7(1):0-0 4) Açıkgöz ve ark., Gulhane Med J 2015;57:343-347. 
4. Aschebrook-Kilfoy, B., et al.JNCI Monographs, 2014(48), 98–105 
5. A Patient’s Guide to Understanding Cutaneous Lymphoma (Cutaneous Lymphoma Foundation, 2nd edition, 2018

#Lenfoma #Deri Hastalığı