Serviks Kanseri (Rahim Ağzı Kanseri) Farkındalık Ayı
Tanımı
Serviks kanseri, serviks olarak adlandırılan rahim alt bölgesinin kanserini tanımlar. Burada hücreler yavaş seyirli bir şekilde öncelikle anormal hücrelere, sonrasında prekanseröz (kanser öncüsü) hücrelere ve son olarak kanserli hücrelere dönüşür. Kadınlarda en sık görülen 5 kanserden biri olup lenf düğümlerine ve diğer organlara metastaz (yayılım) yapabilir.
Büyük oranda önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık olmasına ragmen sosyoekonomik düzeyi düşük ülkelerde yaşayan kadınlarda önemli bir halk sağlığı sorunudur. Dolayısıyla bir ülkenin gelişmişliği serviks kanserinden kaybedilen kadın sayısının azlığı ile gösterilebilir. Aşı ve tarama programlarının yaygınlaşması ile hem hastalığın önlenmesi hem de erken tanı sağlanarak sağkalımın artırılması mümkündür.
Ocak ayı dünya çapında serviks kanseri farkındalık ayı olarak belirlenmiş olup ülkemizde de farkındalık etkinlikleri düzenlenmektedir.
Nedenleri
Serviks kanserinin neredeyse tamamına yakını HPV’nin (Human Papilloma Virüsü) bazı tipleri nedeniyle oluşmaktadır. HPV, bünyesinde 200’den fazla virüsü bulunduran bir grubu temsil etmkete olup, HPV enfeksiyonu her olguda serviks kanseri yapıyor anlamına gelmez. Çoğu insanda aktif enfeksiyona neden olmazlar ancak bazı yüksek riskli türlerle enfeksiyon yaygındır ve genital siğillere veya kansere neden olabilir. İnsanların %90'ında bağışıklık sistemi enfeksiyonla tek başına mücadele edebilir. Ancak yüksek riskli HPV tipleriyle, kalıcı HPV enfeksiyonu serviks kanserinin nedenidir.
Görülme Sıklığı ve Mortalitesi (Öldürücülük Oranı)
Serviks kanseri, dünyada kadınlarda meme kanseri, kalın bağırsak ve akciğer kanserlerinden sonra dördüncü sırada görülürken, ülkemizde onuncu sırada yer almaktadır. En son yayımlanan resmi verilere göre; ülkemizde Serviks kanserinin görülme sıklığı yüz binde 4,2’dir. Bir yıl içerisinde yaklaşık 2.125 kadın serviks kanseri tanısı almıştır. Kadınlarda HPV ile ilişkili kanserlerin %93'ünü Serviks Kanserleri oluşturmaktadır.
Serviks Kanseri, Dünya Sağlık Teşkilatı tarafından “önlenebilen bir ölüm nedeni” olarak tanımlanmakta ve bu hastalık için tüm dünyada tarama yapılması, her ülkenin kendi kontrol politikasını oluşturması önerilmektedir.
Ulusal Serviks Kanseri Tarama Programı, 2014 yılına kadar PAP- Smear testi ile yürütülmekte iken o yıldan itibaren sensitivitesi daha yüksek olan HPV-DNA testine geçilmiştir. 30-65 yaş arası kadınlarımıza 5 yılda bir ücretsiz olarak HPV-DNA testi ile tarama yapılmaktadır.
Servis kanseri aşı ile önlenebilen tek kanserdir!
- Serviks kanseri önlenebilen bir hastalıktır.
- Serviks kanseri erken teşhis edildiğinde yüksek oranda tedavi edilebilir bir kanser türüdür.
Risk Faktörleri
- 30 yaşın üzerinde olup tedavi edilmemiş Human Papilloma Virüs (HPV) ve/veya cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonlar
- Çok doğum yapmak ve ilk doğumu erken yaşta yapmak,
- Erken yaşta (16 yaş öncesi) aktif cinsel yaşama başlamak,
- Birden fazla cinsel partnerin olması,
- Sigara içmek,
- Düşük sosyoekonomik düzeye sahip olmak,
- Zayıflamış bağışıklık sistemi (İnsan İmmün Yetmezlik Virüsü/HIV gibi) hastalıkların olması.
Belirtiler
Genellikle belirti vermeyip ancak pelvik muayene, Pap Smear testi ve HPV testleri ile erken dönemde tespit edilebilmektedir.
- Vajinal akıntı
- Sırt, bacak veya kadın cinsel organlarının olduğu bölgede ağrı
- Yorgunluk, kilo kaybı, iştahsızlık
- Tek ya da iki bacakta şişkinlik
- İdrar yaparken ağrı
- Normal adet dönemi dışındaki zamanlarda lekelenme tarzında hafif kanama
- Normalden daha uzun süren veya daha ağır olan âdet kanaması
- Cinsel ilişki sırasında veya sonrasında kanama veya ağrı
- Menopoz sonrası kanama
Korunma
- HPV’nin en çok kanser yapan tiplerine karşı geliştirilen ve koruyuculuğu yüksek olan aşılar mevcuttur. Dünya Sağlık Teşkilatı, serviks kanserine karşı 9-14 yaşlarındaki kız ve erkek çocuklara aşı yapılmasını önermektedir.
- 30 yaşından itibaren tarama testlerini düzenli bir şekilde yaptırmak.
- Güvenli cinsel ilişki
- Sigara kullanmamak.
Referans
- https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/haberler-kanser/1-31-ocak-serviks-kanseri-farkindalik-ayi.html#:~:text=Ocak%20Ay%C4%B1%2C%20Serviks%20Kanseri%20Fark%C4%B1ndal%C4%B1k,halk%C4%B1m%C4%B1z%C4%B1%20bu%20konuda%20bilin%C3%A7lendirmeye%20%C3%A7al%C4%B1%C5%9F%C4%B1lmaktad%C4%B1r.
