Sürdürülebilir Sağlık İçin Yenilikçi Yaklaşım: Yeşil Hastaneler

Sürdürülebilirlik kavramı, tam anlamıyla, üretimin ve çeşitliliğin sürekliliği sağlanırken insanoğlunun yaşamının daimî kılınabilmesidir. Başka bir deyişle, günümüz ihtiyaçlarının, gelecek nesillerin ihtiyaçlarından taviz vermeden karşılanabilmesidir. Buradan yola çıkarak bu sürdürülebilirlik kavramının; ekonomik, ekolojik ve sosyal yönlerden birleşmesi ile oluştuğu söylenebilmektedir.

Ekolojik (çevresel) sürdürülebilirlik ile sağlık alanındaki sürdürülebilirlik arasındaki ilişki; yapılması planlanan yeni yeşil hastaneler için birtakım tasarım stratejilerine dayanmaktadır. Bu stratejiler çevreci yaklaşımlardan oluşmaktadır:

• Deniz seviyesinin yükselmesine uyum sağlamak adına binanın zemininin yüksek tutulması
• Pasif güneş enerjisi tasarımı ve havalandırma yoluyla enerji kullanımını minimuma indirebilmesi
• Karbon ayak izini azaltmak için yenilenebilir yapı malzemeleri tedarik edilmesi

Sağlık alanı ve ekonomi arasında da çok güçlü bir sürdürülebilirlik ilişkisi söz konusudur. Yaşam maliyetlerinin ve geleceğe dönük olabilmenin, yerel ekonomiyi iyileştirme kapsamında çok büyük bir alanını sürdürülebilir bina tasarımları oluşturmaktadır. Sağlık alanında sosyal sürdürülebilirlik ise, hastaların yaşam kalitesini arttırma ilkesini benimsemektedir. Genel anlamda sağlıkta sürdürülebilirlikten söz edebilmek için ise sağlık alanında bireylere sunulan hizmetlerin verimliliğini arttırmak konusunda adımlar atılması gerekmektedir.

Bugünün koşullarında sürdürülebilir sağlık sisteminin başlıca hedefleri:

• Hizmetlerin sunulma şeklini değiştirmek,
• Sağlık sistemini geliştirmek,
• Kurumsal olarak sosyal sorumluluk üstlenmek,
• Hastalıkların tedavisinde yüksek başarı oranı sağlamak, Sürdürülebilir bir sağlık ve bakım sistemi sağlayabilmek için, sürdürülebilirlik ve sağlık arasındaki bağlantıyı, iki farklı perspektiften düşünmek faydalı olabilir:

- Sürdürülebilir bir sağlık ve bakım sistemi bunlardan ilkidir. Bu perspektif, sağlık sektörünü "yeşilleştirmeyi", enerji, seyahat, atık, tedarik ve suya yakından dikkat etmenin yanı sıra binaların altyapısını çevreye uyarlamayı gerektirir.

- Bu perspektiflerden ikincisi ise sağlıkta sürdürülebilirliktir. Eşzamanlı finansal, sosyal ve çevresel yatırım getirisi olmak üzere üç alt satırda sağlık hizmetleri sunmak için sağlık sistemi ve ortakları arasında iş birliği gerekmektedir. Bu, ilk perspektiften biraz daha geneldir (ancak yine de sağlık hizmetlerine odaklanmıştır).

Sürdürülebilir Sağlık Neden Önemlidir?

Günümüz sorunları arasında yer alan kirlilik, küresel ısınma, iklim değişikliği, sınırlı enerji kaynaklarının ve doğal kaynakların bilinçsiz tüketilmesi, atıkların bertaraf edilememesi gibi sorunlar, insanlığı olumsuz etkilemekte ve en kritiği bugünün dünyasıyla birlikte gelecek nesilleri de tehdit etmektedir. Çevre bilinci, yaşam döngüsünün değerlendirilmesi, enerji verimliliği, sürdürülebilirlik, karbon ayak izinin azaltılması vb. adımların uygulanması, bu yaşamı tehdit eden konuların önlenmesinde büyük öneme sahip unsurlardır. Ayrıca çevre dostu “Yeşil Binaların” inşası ve mevcut binaların ‘Yeşil Bina’ tasarımına uygun olarak restore edilmesi de bu tehditlerin önüne geçilebilmesinin diğer bir seçeneğidir.

Bulunduğu konumdaki arazinin en uygun şekilde kullanıldığı, yenilenebilir enerji kaynakları ile beslenen, maksimum derecede güneş ışığından faydalanan, her bir tarafının yalıtımlarını en üst düzeyde tutan, belirli standartlarla sertifikalandırılmış binalar ‘Yeşil Binalar’ olarak adlandırılmaktadır. Bu yeşil binaların sağlık alanındaki karşılığı ise ‘Yeşil Hastaneler’ olarak nitelendirilmektedir. Uygulamalarıyla dikkat çeken ve yenilikçi olan "Yeşil Hastaneler”: tıbbi maliyetlerin düşürülmesi, kalitenin arttırılması, tüm kaynakların verimli kullanılması, atıkların etkin yönetilmesi, enerji verimliliğinin sağlanması gibi parametreler açısından öne çıkmaktadır.

Yapılan araştırmalara göre;

I. Dünyada yeşil hastanelerin varlığı 1960’lı yıllara dayanmaktadır.²

II. Türkiye’de ise bu yeşil hastane kavramı son birkaç yıldır gündemde olmakla birlikte, ülkemizde faaliyet gösteren hastanelerin yapısal özelliklerine bakıldığında, çoğu bina çevre dostu yeşil binalar olarak yapılamamaktadır. Çünkü bu çevre dostu binaların maliyetleri çok yüksektir. Bu maliyetlerin yüksek olmasından kaynaklı, ülkemizde bulunan yeşil hastane sayısı oldukça azdır.²

III. Türkiye’de Green Hospital (Yeşil Hastane) konseptini ilk benimseyen örnek Florence Nightingale Hastanesi grubunun beşinci hastanesi olan TUV Hessen Green Building sertifikasına sahip “İstanbul Florence Nightingale Hastanesi” ve “Medistate Kavacık Hastanesi” sayılmaktadır. ^3,4

IV. Kamu hastanelerinin arasında yeşil hastane olma yolunda gösterilebilecek ilk örnek Manisa'daki Turgutlu Hastanesi’dir. Hastanede 'Trijenerasyon Sistemi' ile doğalgaz kullanılarak elektrik enerjisi üretilmesi ve hastanenin tüm elektrik, ısı ve kısmi soğutma ihtiyacının bu yolla karşılanması amaçlanmaktadır.⁵

Dolayısıyla hem özel sektörde hem de kamuda faaliyet gösteren Yeşil Hastane sertifikasına sahip hastanelere talep sayısındaki hızlı artışın nedenlerini çevre, ekonomi, hastalar ve yakınları, sağlık çalışanları ve büyük toplumlar oluşturmaktadır.

Referanslar:

1. Özdemir Karaca, Pınar & Atilgan, Emre & Zekioğlu, Aysu. (2018). SAĞLIK HİZMETLERİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK BAĞLAMINDA İNOVATİF BİR UYGULAMA: YEŞİL HASTANELER. EJOVOC Electronic Journal of Vocational Colleges. 8. 77- 87.
2. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/451955
3. Hoşgör, H. (2014). “Yeşil Hastane Konsepti ve Türkiye Deneyimi”. HSP, 1(2):75-84.
4. Candemir B, Beyhan B, Karaata, S. (2012). İnşaat Sektöründe Sürdürülebilirlik: Yeşil Binalar ve Nanoteknoloji Stratejileri [Elektronik Sürüm]. İstanbul: Sis Matbaası.
5. Soysal, A. (2014). Sağlık Sektöründe Çevre Duyarlılığı: Yeşil Hastane Uygulamaları Özelinde Bir Değerlendirme. 2nd International Symposium on Environment and Morality. Sempozyum Kitabı. 683-693.