Eylül ayının yaklaşması tatilin yavaş yavaş bittiğinin, iş ve okul hayatımız için yeni dönemlerin başladığının habercisidir biraz da. Sabah erken saatlerde kalkacağımız, yoğun çalışma temposunun başlayacağı, bol bol sorumluluk alacağımız günler geri dönmektedir. Bu yoğun tempoya tekrar adapte olmamız gerektiğini düşünmek bile bize kimi zaman yorucu hatta iç karartıcı gelebilir.
Sorumluluklarımızın artarak geri dönmesiyle birlikte bazı günler hayattan pek de zevk almadığımızı düşündüğümüz olur çünkü insanların çoğu için bu sorumluluklar, hayattan zevk alamama sebebidir. Hatta bazen bu duygusal çökkünlük, fiziksel olarak da bize yansır. Yaptığımız iş bizi mutlu etmezse neden başımız ağrır, uyanmak zorlaşır, kendimizi sürekli yorgun ve halsiz hissederiz?
Şimdi bu bahsettiğimiz iş gününe bir ekleme yapalım; o gün işimizden veya okulumuzdan sonra sevdiğimiz insanlarla buluşsak, kahkahalar atsak, lezzetli yemekler yesek, müzik eşliğinde danslar etsek… Böyle bir buluşmayı hayal etmek bile ruh halimizi olumlu yönde etkilemez mi?
Yapmaktan hoşlandığımız bir spora gitmeyi de örnek verebiliriz buna. Bu aktivitelerden sonra kendimizi daha dinç, daha zinde, keyifli hissetmez miyiz? Bitmiş enerjimiz dolmaya başlamaz mı? Peki bize kendimizi böyle iyi hissettiren nedir? Neden mutlu olduğumuzda ya da zevk aldığımız durumlarda ağrılarımız azalır, yorgunluklarımız diner? Peki, bu durumdan nasıl kurtulabiliriz? İşte burada endorfin hormonu devreye giriyor.
Endorfin, endojen (içimizde olan) ve morfin denen iki tanımlayıcı terimin birleşmesiyle oluşan, vücutta doğal olarak üretilen, birincil işlevi ağrı algısını bloke etmek olan ve ayrıca mutlu olduğumuz ve zevk aldığımız durumlarda salgılanan opioid nöropeptidlerdir (vücutta morfin gibi etki gösteren sinirsel iletişimde kullanılan protein yapısındaki maddeler).1
Endorfin hormonu nasıl salgılanır? Kahkaha atmak, aşık olmak, hatta lezzetli yemekler yemek gibi durumlar da dahil olmak üzere keyif aldığımız durumlarda salgılanır. Endorfinler aynı zamanda vücudun ağrıya verdiği tepkiyle de ilişkilidir.1 Acıyı ve ağrıyı hafifletmeye yarar. Bu yüzdendir ki endorfin “vücudun kendini iyi hissettiren kimyasalı” olarak anılır.
Endorfin seviyeniz yüksek ise olumsuz durumlarda bile kısmen daha az acı ve ağrı hissedersiniz. Endorfin sizi bu olumsuz hislerden korur ve bulunduğunuz durumun stresiyle başa çıkmamıza yardımcı olur.2
Vücudumuz bizim için her durumda bir miktar endorfin salgılar. Fakat bazı aktiviteler ve davranışlar endorfin salgılanmasını arttırır. İşte endorfin nasıl artar sorusunun cevabı olan bazı öneriler:
Egzersiz, endorfin seviyesini arttırdığı ve ruh halini iyileştirdiği için psikiyatristler, depresyon ve kaygı bozukluklarında, ilaç tedavisinin yanı sıra düzenli egzersizi de önermektedir.3
Bazı uzun yürüyüş ve koşulardan, yoğun egzersizlerden sonra hissedilen “runner’s high; uzun süreli egzersiz sonrası hissedilen yoğun fiziksel ve zihinsel mutluluk hissi” endorfin seviyesindeki artıştan kaynaklanır. Bu his egzersizden sonra, bazen de sırasında yaşanan bir öfori (aşırı mutluluk hali) durumudur.4 Bu his hayata daha olumlu ve enerjik bakmamızı sağlayabilir.
Finlandiya’da bulunan Turku Üniversitesinin yaptığı bir araştırmada; gülmenin daha doğrusu kahkaha atmanın, beyinde endorfin salgılanmasını arttırdığı saptanmıştır.5
Gülme sonucu, duyguları kontrol eden beyin bölgelerinden endorfin ve diğer opioidlerin salınımı önemli ölçüde artar yani gülmek, mutluluk hissine yol açarken aynı zamanda ağrılarımızın azalmasını da sağlar.
Gönüllülük, bağış yapmak ve başkalarına yardım etmek de kişinin kendini iyi hissetmesini sağlayabilir. Bir araştırmada, hayır kurumuna bağışta bulunan kişilerin beyinlerindeki ödül/haz alma merkezlerinin aktive olduğu gösterilmiştir.6
Meditasyon yapan insanlarda stres hormonu olan kortizol daha düşük seviyelerde salgılanırken, endorfin daha yüksek seviyelerde salgılanır. Bu nedenledir ki meditasyon da depresyon gibi bazı ruhsal hastalıklarla başa çıkmada yardımcı tedavi olarak önerilebilir.7
Ayrıca bitter çikolata ve baharatlı yiyeceklerin, masajın, akupunkturun, cinsel aktivitenin ve yüzmek, duş gibi suda olduğumuz durumların, müziğin ve yaratıcı aktivitelerde bulunmanın da endorfin seviyelerimizi yükselttiği bilinmektedir.8,9,10
Biz de bu saydığımız rutinleri hayatımıza katarak endorfin seviyemizi yüksek tutabiliriz.
Bu sayede; günlük yaşantımızı etkileyen, günlük yaşantımızdan etkilenen ve yaşamdan zevk almamızı sağlayan endorfin seviyemizi arttırarak daha enerjik ve olumlu bir hayata adım atabilir, aynı zamanda yorgunluklarımızla, acılarımızla ve ağrılarımızla daha kolay başa çıkabiliriz.
Kaynakça
#endorfin nedir #endorfin hormonu #endorfin hormonu nedir #endorfin nasıl artar #endorfin nasıl salgılanır #beta endorfin #endorfin ne işe yarar #endorfin içeren ilaçlar #beta endorfin nedir #endorfin eksikliği belirtileri #endorfin ilacı #endorfin ne zaman salgılanır
